Konserwatywna Społeczność Żydowska w Polsce

Miriam

SHALOM,

Przed nami wazny okres - przygotowanie sie do odpowiedniego przezycia Shavuot.
To wazne Swieto ma az 3 nazwy:
CHAG HA-KACIR (SWIETO ZBIORU ZBOZ),
CHAG HA-BIKKURIM (SWIETO PIERWSZYCH OWOCOW, PIERWOCIN), oraz najwazniejsze: ZMAN MATAN TORATENU (CZAS NADANIA TORY).

Jak lancuchem Shavuot, nadanie Tory, powiazane jest z Pesach i Wyjsciem z Egiptu czasem liczenia Omeru.
Po odliczeniu, zaczynajac od drugiego dnia Pesach, 49 dni Omeru, w 50-tym dniu swietujemy Shavout...
Wypada to 6 Sivan, a w diasporze swietuje sie takze drugi dzien Shavuot, 7 Sivan.

W roku 2013 wypadnie to Swieto w dniach 15 i 16 maja (sroda i czwartek), oczywiscie rozpocznie sie wieczorem we wtorek 14 maja zapaleniem swiec swiatecznych.

Zanim to nastapi - bedziemy swietowac w srode 8 maja Yom Yerushalaim, a w piatek 10 maja Rosh Hodesh Sivan; w piatek 10 maja zarazem rozpoczniemy wieczorem szczegolny Shabbat Kallah celebrowany jako najblizszy Swietu...

Poza normalnymi wymaganiami, jak na kazde Swieto - zapalenie swiec swiatecznych, Machzor z nabozenstwem na Shavuot, czytanie odpowiedniego fragmentu Tory - bedziemy tez potrzebowali z Pieciu Megilot Ksiege Ruth (na szczescie jest dostepna w polsko/Hebrajskim tlumaczeniu juz od kilku lat), oraz tekst poematu aramejskiego (Piyut)AKDAMUT i - jak na inne Swieta - odpowiedni fragment z Mishny.
I glownie te dwa ostatnie, niedostepne w Polsce wedlug mojej wiedzy teksty pragne udostepnic Wam.
Mam nadzieje ze - z pomoca HaShem zamieszczone juz rok temu teksty pomoga Wam dobrze przezyc Shavuot 5773...

Inne potrzebne rzeczy to bedzie - udekorowanie domostwa zielenia, przygotowanie potraw mlecznych, jakie sa typowe dla tego Swieta, nastawienie sie na CALONOCNE studiowanie Tory...

Poza nadaniem Tory, dzien 6 Sivan wiaze sie z dwoma waznymi wydarzeniami:
- wydobyciem przez Batie, corke faraona, z Nilu koszyczka z malenkim Mojzeszem,
- tego dnia tez urodzil sie i zmarl po latach - krol David.

A w blizszych nam czasach, siedem lat temu, w Erev Shavuot (a wiec 5 Sivan 5766) Rabbi Pekaric ukonczyl tlumaczenie Tory na jezyk polski... Co daje nam dobra mozliwosc zapoznawania sie ze swietym tekstem po polsku...

W rycie Sefardyjskim tego dnia czytany jest tez tekst spisany na ksztalt Ketuby, dokumentu slubnego, jaki dostaje Zydowska mloda zona. Dzieje sie tak z powodu, iz Nadanie Tory na Synaju jest porownywane do zaslubin, gdzie Panem Mlodym jest HaShem a narzeczona - Israel...
Piekny tekst, ale w pierwszej kolejnosci pragne zaopatrzyc Was w teksty aszkenazyjskie, jak B-g pozwoli, moze uda mi sie i ten ciekawy tekst Wam przedstawic...

Istnieja tez dwa nowsze zwyczaje, oczywiscie zakorzenione w przeszlosci - pierwszy jest celebrowany zwlaszcza w Israelu, a szczegolnie w kibutzach,

1. Na wzor czasow swiatynnych - w procesjach ze spiewem i tancem wnoszone sa udekorowane kosze ze swiezymi, tzw. 'pierwszymi owocami', ustawiane w centralnym miejscu. Takie obchody maja charakter zarowno religijny jak i swiecki, zaleznie od nastawienia uczestnikow...

2. Drugi zwyczaj zachowuja glownie Zydzi Reformowani, choc zdarza sie tez w niektorych grupach konserwatywnych - a mianowice celebrowanie
w dzien Shavuot konfirmacji... Po bar/bat mitzvie, ktorej wiek 12 lat dla dziewczat i 13 dla chlopcow w dzisiejszych czasach kontestuje sie jako zbyt mlody - konfirmacja w wieku 16 - 17 lat stala sie modna... W konserwatywnej opcji Judaizmu nie pomija sie bar/bat mitzvy, ale w Shavuot swietuje sie cos w rodzaju zakonczenia roku szkolnego w szkolach zydowskich, ukonczenie nauki w tym cyklu dla najstarszych uczniow, a takze w USA - czas ukonczenia tzw. High School...
Jednoczesnie tego dnia do szkoly wprowadzani sa najmlodsi uczniowie, ktorzy stykaja sie po raz pierwszy z literami Hebrajskimi w tym dniu, w wielu wspolnotach popularne jest rozkladanie na karcie z alefbetem cukierkow, lub smarowanie liter miodem (sa tez dostepne ciasteczka z literkami...) - najmlodsi najpierw zapoznaja sie doslownie ze 'slodycza Tory', opisywana w Psalmie 119:103...
Bardzo ciekawy obyczaj, jesli nawet nie zgromadzimy sie we wspolnotach - mozna zastosowac i w domu wobec milusinskich, ktorych w najblizszym roku zamierzamy uczyc Hebrajskiego...

Poniewaz Midrasz opowiada, ze Zydzi pod Gora Synaj zaspali w ten wazny dzien nadania Tory i Mojzesz zmuszony byl ich budzic - staramy sie poswiecic cala noc po zapaleniu swiec 5 Sivan na studiowanie Tory
i Talmudu...
Jestesmy zachecani z tego powodu do odbycia drzemki popoludniowej (co w Szabat tez jest zalecane,,,), a spozywanie ciezkich potraw lub nadmiaru wina jest odradzane, by nie spowodowac ociezalosci i sennosci...

PO SHAVOUT (jak i po dwoch pozostalych tzw. Swietach Pielgrzymich
Pesach czy Sukkot...) nastepuje dzien zwany ISRU HAG (maj 17, piatek w roku 2013) - Talmud uczy, ze 'Ktokolwiek przestrzega kontynuacji Swiat - jedzac i pijac, Torah zalicza mu to jakby zbudowal Oltarz i zlozyl na nim Ofiare...' Zrodlem tego przekonania sa slowa z Psalmu 118:27.
W ISRU HAG (8 Sivan, w tym roku - piatek 17 maja 2013...) w modlitwie omijamy Tahanun w liturgii w Synagodze, jest tez ZAKAZANE poszczenie w tym dniu...

GLOS Z SYNAJU WCIAZ BRZMI, jest skierowany do nas osobiscie i nie nalezy uwazac tych nadchodzacych dni tylko jako wspomnienie historycznego wydarzenia...

W najblizszym poscie przystapie - z pomoca HaShem -
do tlumaczenia poematu Akdamut.

Powodzenia w przygotowaniach do Swieta!! Very Happy

Miriam

Zanim przystapie do konkretnego tlumaczenia tekstu - garsc informacji, z czym mamy sie za chwile zetknac...

AKDAMUT to chyba najlepiej znany poemat liturgiczny (Piyut) Judaizmu!

W pierwszy dzien Shavuot, gdy czytac bedziemy z Tory tekst o nadaniu Dziesieciu Wypowiedzen - odczytany zostanie najpierw ten poemat.
Po raz pierwszy o liturgicznym uzyciu go wspomina Maharil (1360-1427), nie wiemy czy byl w uzyciu juz wczesniej, bo nie zachowaly sie zapiski na ten temat. Czytanie Akdamut odbywalo sie dawniej w innym porzadku - po pierwszej aliji i blogoslawienstwie na czytanie Tory - przerywano czytanie po pierwszym wersecie paraszy - by wyspiewac to rzadkiej urody dzielo poetyckie Rabbiego Meira z Wormacji, ktory zyl i tworzyl w XI wieku ery wspolnej...

Poniewaz jednak rabini juz w wieku XV i XVI dyskutowali niestosownosc przerwania tekstu Tory - dzis odbywa sie to inaczej. Tora zostaje wyjeta z Arki. Wezwany do czytania zostaje obecny w synagodze kohen, a w jego braku - lewita, lub inna pierwsza osoba... ZANIM zostanie odmowione blogoslawienstwo na czytanie Tory, zostanie odmowiony Akdamut (wg Shulchan Aruch Orach Chaim, 494).

Ten mistyczny poemat sklada sie z 90-ciu wersetow, a kazdy z nich to dziesieciozgloskowiec, i kazdy konczy sie literami TAV - ALEF, a wiec ostatnia i pierwsza litera alefbetu, co oznaczac ma niekonczacy sie cykl czytania Tory, ktora zaraz po ukonczeniu - rozpoczynamy czytac na nowo.

Pierwsze 44 wersety zaczynaja sie od kolejnych liter alefbetu, poniewaz jak wiemy alefbet liczy 22 litery, oznacza to, ze dwa kolejne wersety beda zaczynac sie na kolejna litere, dwa od ALEF, dwa od BET, dwa od GIMMEL itd., zas nastepne 46 wersow zaczynac sie bedzie od liter, ktore zebrane w porzadku daja imie autora i blogoslawienstwo: MEIR BIR RABI YICCHAK JAGADIL BETORA UWEMAASIM TOVIM AMEN VEHAZAK Ve-EMEC. ( Meir, syn Rabbiego Yitzchaka oby wzrastal w Torze i dobrych czynach. Amen, Badz silny i odwazny). Jesli zliczycie te litery, bedzie ich wiecej niz 46... powod jest prozaiczny - Hebrajski alefbet sklada sie ze spolglosek, a na zaznaczenie samoglosek stosuje sie specjalny system punktowy... Ciekawostka jest tez, ze poemat zaczyna sie od dwoch wersetow z bezglosnym ALEF... ktory nie oznacza lacinskiej litery - samogloski A... Rowniez Dziesiec Wypowiedzen zaczyna sie od ALEF, w slowie ANOCHI... (JA JESTEM)
(W Pierwszy dzien Shavuot bedziemy tez czytac negatywne przykazania z 10 Wypowiedzen, a w drugi - pozytywne. W Israelu, gdzie Swieto trwa 1 dzien czyta sie calosc w tym dniu...)

Spiewa sie ten Piyut na zmiane z chazanem czy rabinem, a jesli zrobimy to w domu - spiewa osoba prowadzaca nabozenstwo na zmiane ze zgromadzonymi...
Chazan wyspiewuje dwa pierwsze wersety, zgromadzeni zas chorem podejmuja spiew dwoch nastepnych, i tak na zmiane az do wyspiewania calosci.

Kazda taka para wersetow zawiera jedno przemyslenie, i wprowadza nas w wielkosc dziela stworzenia, los Zydow, splendor Swiata ktory Nadejdzie, spiew aniolow chwalacych HaShem.
Calosc przepleciona jest aluzjami do talmudycznych czy midraszowych fragmentow ilustrujacych poruszana tematyke.
Zwrocmy uwage na mistrzostwo tego tysiacletniego poematu, ktory odzwierciedla glebie i wyzyny mistycznego zrozumienia.

Miriam

Jeszcze jeden szybki 'dodatek', zanim w osobnym poscie - co chetnym ma ulatwic wydrukowanie tekstu - przejde juz do samego AKDAMUT...

W nastepnych DWOCH postach bedzie wiec tekst Hebrajski, 44 wersety wedlug 22 liter Hebrajskiego alefbetu w jednym, w nastepnym - pozostale 46 wersetow tworzacych z pierwszych liter kazdego imie autora i blogoslawienstwo, w sumie 90, niestety tylko lacinskimi literami, bo Hebrajskie nie u wszystkich z Was by sie otwieraly i nie wszyscy z Was mogliby przeczytac... Zreszta ja sama musialabym najpierw zainstalowac Hebrajski alefbet... Embarassed

Pozniej, w odrebnym poscie, zamierzam podac znaczenie polskie tekstu. Niestety, brak mi umiejetnosci poetyckich, wiec trudno by wszystkie wersety po polsku byly dziesiecio-zgloskowe, konczyly sie literami TA jak w oryginale, trudno by zaczynaly sie od kolejnych liter Hebrajskiego alefbetu... Musicie mi to wybaczyc... Jesli HaShem zechce, skieruje do nas kogos obdarzonego zdolnosciami poetyckimi, efekt napewno bylby wielokroc lepszy...

Zamierzam tez od razu w tekscie (w nawiasach) podawac krotkie wyjasnienia, poniewaz wydaje mi sie to latwiejsze, niz odnosniki ktorych trzeba by szukac mozolnie pod tekstem...

AKDAMUT w oryginale jest po aramejsku.
Zawiera 2 glowne watki i trzy poboczne:

Najpierw w 4 pierwszych wersetach, tych zaczynajacych sie od ALEF, jak 10 Wypowiedzen i nastepnych dwoch - zaczynajacych sie od BET, jak pierwszy wyraz Tory... autor zwraca sie do B-ga o zezwolenie i autoryzacje slow jakie ma zamiar wypowiedziec. Rownoczesnie prosi swych sluchaczy o zezwolenie na wypowiedz wyjasniajaca slowa Tory...

I. Glowny temat to opiewanie wielkosci B-ga Stworcy wszechrzeczy (wersety 5 - 14)
II. Drugi z glownych watkow to opisanie szlachetnosci Zydow zachowujacych wiare w HaShem i wypelniajacych przykazania niezaleznie od przesladowan i szyderstw ze strony otaczajacych Narodow... (wersety 31 - 52)

Trzy poboczne tematy natomiast to:

1. Opis niebianskich Aniolow wyslawiajacych B-ga (wersety 15 - 30)
2. Wspanialosc Tory (ten temat przenika caly poemat)
3. Opis nagrody oczekujacej Prawych w Raju za potwierdzanie, utrzymywanie w mocy Tory (wersety 62 - 88 )

Calosc koncza dwa wersety wyslawiajace wielkosc HaShem darzacego nas Tora.

Poemat ma sluzyc jako przebudzenie i podjecie na nowo zadania spod Gory Synaj, gdzie staly wszystkie Pokolenia, wszystkich czasow, wraz z duszami przyszlych konwertytow... Dotyczy nas wszystkich, Judaizm uznaje, ze WSZYSCY podjelismy sie tam wypelniania zadania slowami 'wykonamy i posluchamy'...

Jeszcze prosba - wszelkie ewentualne komentarze i wnioski prosze zamieszczac w osobnym temacie, jaki tu otwieram, zeby nie przerywac tekstu poematu, a w najblizszej przyszlosci drugiego tekstu - z Talmudu, dobrze?

Miriam

AKDAMUT MILIN, VE-SZARAJUT SZUTA.
AV'LA SZAKIL'NA, HAR'MAN U-R'SZUTA:

BEVAWEJ T'REJ U-T'LAT, DEF'TACH B'NAK'SZUTA.
BEVAREJ DEVAREJ W'TAREJ, ADEI L'KASZISZUTA:

GEVURAN AL'MIN LEI, VE-LA SIPEK P'RISZUTA.
GEVIL ILU REKIEJ, KENEJ KOL CHUR'SZATA:

DEINO ILU JAMEI, VE-CHAL MEJ CHENISZUTA.
DAJEREJ AREA SAF'REJ, WE-RASZ'MEJ RASZ'VATA:

HADAR MAREJ SZ'MAJA, WE-SZALIT BEJABESZ'TA.
HAKEM AL'MA JEHIDAEJ, WE-CHAB'SZEJ BECHABSZUTA:

U-WELA LEU SZACH'LELEJ, UWELA TESZASZUTA.
UW'ATA KALILA, DELEIT BA MESZASZUTA:

ZAMEN KOL AWID'TEJ, B'HACH JOMEJ SZITA.
Z'HOR JEKAREJ ALI, ALEJ CHARESJE DESZATA:

CHAJAL ELEF AL'FIN, WE-RIBO L'SZAM'SZUTA.
CHAD'TIN NEWOT L'CAFRIN, SAGIA T'RASZUTA:

TEFEJ JEKIDIN SERAFIN, K'LOL GAPEJ SZITA.
TEEM AD JITJEHEW LEHON, SZETIKIN B'ADISZ'TA:

J'KAB'LUN DEJN MIN DEJN, SZAWEJ D'LA WESZASZ'TA.
J'KAR MELEJ CHAL AREA, LIT'LOTEJ KEDUSZ'TA:

KEKAL MIN KADAM SZADAJ, KEKAL MEJ N'FISZUTA.
KERUWIN KAWEL GAL'GALIN, MEROMEMIN BEAD'SZATA:

L'MECHEZEJ WEAN'PA EJN, K'WAT GIREJ KASZ'TA.
LECHAL ATAR D'MISZ'TAL'CHIN, ZERIZIN B'ASZWATA:

MEWAR'CHIN B'RICH J'KAREJ, BECHOL L'SZAN L'CHISZUTA.
MEATAR BEJT SZECHIN'TEJ, D'LA CERICH B'CHISZUTA:

NEHIM KOL HEJL MEROMA, MEKAL'SIN BACHASZASZ'TA.
NEHIRA MAL'CHUTEJ, L'DAR W'DAR L'AF'RASZ'TA:

S'DIRA WEHON KEDUSZ'TA, W'CHAD CHAL'FA SZAETA.
SIJUMA DIL'ALAM, WEOF LO LISZ'BUATA:

ADAW J'KAR ACHASAN'TEJ, CHAWIWIN D'WIK'WAEJTA.
AWIDIN L'JH CHATIVA, BIDENACH USZ'KAEJTA:

PERISZAN L'MANATEJ, L'MEEBAD L'JH REUTA.
P'RISZUTEJ SZ'WACHEJ, JECHAWON B'SZAUTA:

C'VI WE-CHAMID WE-RAGIG, DEJILEUN BELAUTA.
CELOT'HUON B'CHEN MEKABEL, VEHAN'JA WAUTA:

K'TIRA LECHEJ AL'MA, B'TAGA BISZ'WUATA.
KAWEL J'KAR TOTAFETA, JETIWA WIK'WIJUTA:

RESZIMA HI GUFA, BECHACH'META UW'DAEJTA.
R'WUT'HON D'ISRAEL, K'RAEJ WISZ'MAEJTA:

SZEWACH RIBON AL'MA, AMIRA DACH'WATA.
SZEFAR ALAJ L'CHAWUOJE, B'AFEJ MALECH'WATA:

TAIN UMIT'KAN'SZIN, KECHEZU IDEWATA.
TEMEHIN WE-SZAJ'LIN LEJ, B'EJSEK AT'WATA:

Miriam

M'NAN U-MAN HU RECHIMACH, SZAFIRA B'REJWATA.
ARUM B'GINEJ SAFIT, MEDOR AR'JAWATA:

JEKARA WE-JAA AT, IN TAAR'WI LE-MAR'WATA.
REUTECH NAAWID LICH, B'CHAL AT'REWATA:

BECHACHMETA METIWATA LEHON, K'CAT LEHODAUTA.
JEDAETUN CHACH'MIN LEJ, B'ISZ'TEMODAUTA:

REWUTECHON MA CHASZIWA, KAWEL HAHI SZ'WACH'TA.
REWUTA DEJAEBED LI, KAD MAT'JA JESZUATA:

B'MEJTEJ LI N'HORA, WE-TACHAFEJ LECHON BAHATA.
JEKAREJ KAD IT'GELEJ, BETUKEFA UW'GEJWATA:

JESZALEM G'MULAJA, LESAN'EJ WE-NAG'WATA.
CID'KATA LE-AM CHAWIW, WE-SAGI ZACH'WATA:

CHADU SZ'LEMA B'MEJTEJ, UMANEJ DACH'JATA.
KIREJ'TA DIRUSZELEJM, KAD J'CHANESZ GAL'WATA:

J'KAREJ MATIL ALA, BEJOMEJ WE-LEJL'WATA.
GENUNEJ LEMEEBAD BA, B'TUSZBETAN K'LILATA:

DEZEJCHOR ANANAJA, LEMISZ'PAR KILATA.
LEFUMEJ DAAWID'TA, AWIDAN METALAL'TA:

BETACHTEKEJ DEHAW PIZA, USZ'WA MAALATA.
TECHIMIN CADIKEJ, KADAM RAW PAALATA:

WE-REJWEJHON DAMEJ, LESAWEA CHED'WATA.
REKIJA B'ZEJHOREJ, WE-CHOCH'WEJ ZIWATA:

HADARA D'LA EF'SZAR, LEMIF'RAT BESIF'WATA.
WE-LO ISZETEMA WE-CHAMEJ, NEWIAN CHEZ'WATA:

BE-LO SZAL'TA BEJ EJN, BEGO EDEN GIN'TA.
METAJ'LEJ WEJ CHINEGA, LEWAHADEJ DISZECHIN'TA:

ALEI RAM'ZEI DEIN HU, BERAM BEEM'TANUTA.
SABAR'NA LE-JAH BESZIW'JAN, TEKOF HEMANUTA:

JAD'BAR LAN AL'MIN, ALEJMIN MEDAMUTA.
MENAT DILAN D'MIL'KAD'MIN, PARESZ BAARAMUTA:

T'LULA DELIW'JATAN, WE-TOR TUR RAMUTA
WE-CHAD BECHAD KI SAWICH, WE-AWED K'RAWUTA:

BEKARNOHI MENAGACH BEHEMOT, BIR'WUTA.
JEKAR'TA NUN LEKIW'LEJ, BECICOJ BIGEWUR'TA:

MEKAREW LE-JAH BAR'JE, BECHAR'BEJ RAW'REWUTA.
ARIS'TON LE-CADIKEJ JETAKEN, WE-SZERUTA:

MESACHARIN ALEI, DECHAD'KOD WE-GUMAR'TA.
NEGIDIN KAMEJHON, AFARES'MON NAHARATA:

UMIT'FANEKIN WE-RAWO, BECHASEJ R'WAJATA.
CHAMAR MERAT D'MIBERESZIT, NETIR BEJ NAAWATA.

ZAKAJIN KAD SZ'MAETUN, SZ'WACH DA SZIRATA.
KEWIIN BEN TEHEWUN, BEHANEHU CHAWURATA:

WE-TIZ'KUN DI TEJTEWUN, BEELA DARATA.
AREI TECITUN LEMILOJ, DENAF'KIN BEHAD'RATA:

MEROMAM HU ELOHIN, BEKAD'MA UWAT'RAJ'TA.
C'WI WE-IT'REI WAN, UMESAR LAN ORAJ'TA:

Miriam

1. NA WSTEPIE DO SLOW (Chodzi o 10 Wypowiedzen...) I JAKO ROZPOCZECIE PRZEMOWY,
2. NAJPIERW PROSZE O AUTORYZACJE I POZWOLENIE

3. NA DWIE I TRZY CZESCI , KTORYMI ROZPOCZYNAM (TE PRZEMOWE) Z DRZENIEM ( Mowa ta zwrocona jest do B-ga i zarazem do sluchaczy; 2 czesci to dwa glowne watki tekstu, 3 - to trzy tematy poboczne)
4. ZA POZWOLENIEM OD TEGO, KTORY STWORZYL WSZYSTKO I CHRONI TO AZ PO TEN 'POSIWIALY' CZAS.

5. JEGO SILA JEST NIESKONCZONA, PONAD MOZLIWOSCI OPISU.
6. I CHOCBY CALE NIEBIOSA BYLY PERGAMINEM, A WSZYSTKIE LASY - GESIM PIOREM,

7. ATRAMENTEM - WSZYSTKIE MORZA, I WSZELKIE ZGROMADZENIE WOD,
8. MIESZKANCY ZIEMI, PISARZE I PRZEPISYWACZE OZDOBNYCH INICJALOW -

9. (JAK ODDAC) WSPANIALOSC PANA NIEBIOS I WLADCY ZIEMI
10. KTORY USTANOWIL ZIEMIE W JEDNOSCI I SPOIL JA SILA.

11. KTORY BEZ WYSILKU CZY ZNUZENIA UCZYNIL JA DOSKONALA
12. (Jedna) LITERA, LEKKO I BEZ TRESCI (chodzi o litere 'HE' ktora najlatwiej jest wymowic, bez specjalnego ukladu ust; wg Midraszu B-g stworzyl swiaty uzywajac dwoch liter Swego Tajemnego Imienia, wyzej wymienionego 'HE' oraz 'JUD'...)

13. CALA SWA PRACE WYKONAL W TE SZESC DNI
14. A WTEDY SPLENDOR JEGO MAJESTATU WZNIOSL SIE NAD JEGO OGNISTYM TRONEM

15. Z ARMIA PO TYSIAC TYSIECY I MIRIADAMI SLUZACYCH MU
16. I NOWYMI, POJAWIAJACYMI SIE KAZDEGO RANKA - JAKZE WIELKA JEST TWA WIARYGODNOSC.

17. JESZCZE LICZNIEJSZE (od armii niebianskich aniolow z wersu 15...) SA PLOMIENISTE SERAFINY, KAZDY Z NICH SZESCIOSKRZYDLY
18. POKI NIE OTRZYMAJA ROZKAZU (wychwalania B-ga), TRWAJA W CALKOWITYM MILCZENIU (jest to odniesienie do Midraszu wychwalajacego Israela, Serafini czekaja na pozwolenie na wyspiewanie Bozej chwaly do ukonczenia modlitw codziennych przez Zydow)

19. PRZYJMUJAC ZEZWOLENIE JEDEN OD DRUGIEGO BEZZWLOCZNIE WSZYSTKIE (wyspiewuja):
20.'JEGO CHWALA WYPELNIONA JEST CALA ZIEMIA' - PO TRZYKROTNYM USWIECENIU (zaczynaja od spiewu 'Swiety, Swiety, Swiety)

21. JAK GLOS WSZECHMOCY, JAK DZWIEK RYCZACYCH WOD... (w odwolaniu do Wizji Ezekiela, potezny dzwiek wywolany skrzydlami anielskimi...)
22. CHERUBINI ODPOWIADAJA NA ZMIANE Z OFANIM GLOSNO WYCHWALAJAC

23. OBSERWUJACYM UKAZUJAC SIE JAK JASNIEJACE STRZALY WYRZUCANE Z LUKU (nadal opis odnosi sie do Wizji Ezekiela. A takze do Targumu Yonatan i komentarzy Rasziego do Ksiegi Ezekiela)
24. DO JAKIEGOKOLWIEK MIEJSCA POSLANI, SPIESZA Z NIECIERPLIWOSCIA

25. BLOGOSLAWIAC W KAZDYM UZYWANYM JEZYKU: 'BLOGOSLAWIONA JEST JEGO CHWALA'
26. Z MIEJSCA ZAMIESZKIWANIA JEGO SZECHINY, KTORA NIE POTRZEBUJE SZUKANIA (jako ze B-g wypelnia wszystko i jest Wszechobecny...)

27. ROZGLOSNIE - CALA NIEBIANSKA ARMIA - WYCHWALA W LEKU:
28. 'OBY JEGO KROLESTWO JASNIALO DLA WSZYSTKICH POKOLEN NA WIEKI'

29. A PORZADEK USWIECANIA JEST WSROD NICH USTALONY I GDY CZAS UPLYWA
30. KONCZY SIE NA ZAWSZE, (nie jest wznawiany) NAWET PO SIEDMIU LATACH ( werset ten odnosi sie do Chulin 91 b opisujacego, iz Lud Israela wyspiewuje Kedushe 3 razy dziennie, podczas gdy aniolowie maja tu ograniczenia, jedne spiewaja raz dziennie, inne raz na tydzien, jeszcze inne raz w miesiacu, raz w roku, raz na 7 lat, czy raz na 50 lat - co zwiazane jest z Shabbatem, Rosh Hodesh, Rokiem Shabbatowym, Rokiem Jubileuszowym itp. - Sa i take ktore spiewaja tylko jeden jedyny raz... Ukazuje to jak wielki dar maja Zydzi ktorzy moga spiewac codziennie, a... nie wszyscy chca z tego skorzystac... Werset ma wiec takze cechy moralitetu).

31. A GROMADA JEGO CENNEGO DZIEDZICTWA (Lud Israela) JEST MU DROZSZA (od Aniolow) Z POWODU REGULARNOSCI (oddawania chwaly).
32. Z JAKA OKAZUJA MU ICH JEDYNE PRAGNIENIE, O WSCHODZIE I ZACHODZIE SLONCA (tu mowa jest o zmawianym Szema...)

33. (CI) ODDZIELENI JAKO JEGO CZESC, DLA PELNIENIA JEGO WOLI
34. WYLICZAJA JEGO CUDA I ODDAJA MU CHWALE W KAZDYM MOMENCIE

35. ON (B-g) PRAGNIE, TESKNI I POZADA BY (Zydzi) STUDIOWALI (Tore)
36. DLATEGO TEZ ON PRZYJMUJE ICH MODLITWY, I SA ONE SKUTECZNE.

37. SPLATANE SA DLA WIECZNIE ZYJACEGO W KORONE, Z PRZYSIEGA
( ten werset odnosi sie do Midraszu mowiacego, ze gdy we wszystkich synagogach zakonczy sie dzienny cykl modlitw, aniol Sandalfon, stojacy stopami na ziemi, a glowa w Niebiosach, zbIera modlitwy i splata je w korone, skladajac na 'glowie' Najwyzszego z 'przysiega' - co rozumie sie jako wypowiedzenie niewymawialnego Tetragrammatonu, Czteroliterowego Imienia B-ga. Oczywiscie nie nalezy rozumiec tego opowiadania literalnie, po prostu nie ma slow w ludzkim jezyku by opisac transcedentnego B-ga, uzywa sie wiec metafor i antropomorfizmow...)
38. OBOK JEGO CENNEGO TEFILLIN, SPOCZYWA (ta korona) REGULARNIE (ponownie - metafora! HaShem nie potrzebuje ani korony ani tefillin, ale - jak ziemski wladca cenilby korone, On ceni wypowiadane przez Swe dzieci- Zydow - modlitwy...)

39. CO OPISANE JEST TU Z MADROSCIA I WIEDZA:
40. ZNACZENIE ISRAELA, TYCH KTORZY ZMAWIAJA 'SZEMA'

41. POCHWALY PANA WSZECHSWIATA W CZYSTYCH WYPOWIEDZIACH (odnosnie do aramejskiego tlumaczenia Psalmu 12:7 'czyste wypowiedzi' to slowa B-ga).
42. STOSOWNE SA BYM GLOSIL JE W OBECNOSCI KROLA

43. ONI PRZYCHODZA (wrogowie Zydow) I ZBIERAJA SIE JAK FALE MORSKIE (ktore pojawiaja sie i znikaja, ale pojawiaja sie ciagle... wg Yalkut Shimoni, Isaiah 490)
44. DZIWIA SIE I PYTAJA GO (Zyda) O ZNAKI

Miriam

45. Z JAKIEGO TO POWODU (tak postepujesz), KIM JEST TWOJ UKOCHANY, O TY PIEKNY Z WYGLADU? ( w odniesieniu do Shir HaShrim pieknym nazwany jest Israel jako Narod)
46. ZE PRZEZ WZGLAD NA NIEGO GINIESZ W LWIEJ JAMIE?

47. MOGLBYS BYC POWAZANY I WARTOSCIOWY, GDYBYS CHCIAL ZLACZYC SIE Z NASZA WLADZA.
48. TWE PRAGNIENIA SPELNIALYBY SIE W KAZDYM CALU!

49. ODPOWIADA IM MADRZE, A CZESCIOWO BY DAC IM POJAC:
50. GDYBY TYLKO TWOI MEDRCY MOGLI GO POZNAC Z CALKOWITYM ROZEZNANIEM!

51. JAKA MA WARTOSC TWOJA WIELKOSC W POROWNANIU DO TAKIEJ CHWALY?
52. ON UCZYNI DLA MNIE WIELKIE RZECZY GDY NADEJDZIE WYBAWIENIE;

53. WTEDY ON PRZYNIESIE MI SWIATLOSC, A TY OKRYJESZ SIE WSTYDEM;
54. GDY JEGO CHWALA OBJAWI SIE Z SILA I MAJESTATEM.

55. ON ODPLACI WROGOM I WYSPOM (mowa o Grecji i Italii i wszelkich przesladowcach Israela))
56. DLA JEGO UKOCHANEGO LUDU - PRAWOSC I OBFITOSC ZASLUG.

57. GDY ON PRZYNOSI RADOSC I PRZYWRACA SWIETE NACZYNIA... (porownanie do radosci jaka sprawil zwrot naczyn swiatynnych przez Cyrusa. HaShem w czasach Mashijacha przywroci naczynia zrabowane przez Tytusa...)
58. MIASTU JERUZALEM, JAKO ZE ON ZGROMADZI (tu) ROZPROSZONYCH WYGNANCOW

59. JEGO SZECHINA BEDZIE CHRONIC JA (Jerusalem) WE DNIE I W NOCY
60. JEGO BALDACHIM JAK KORONA BEDZIE WZNIESIONY DLA JEJ CHWALY

61. Z WSPANIALYCH CHMUR UPIEKSZAJACYCH FIRMAMENT
62. UCZYNIONE BEDZIE DLA KAZDEGO - STOSOWNIE DO JEGO ZASLUG - OKRYCIE DAJACE CIEN

63. PONAD TRONAMI Z NAJCZYSTSZEGO ZLOTA I SIEDMIOMA PODWYZSZENIAMI
64. PRAWI ZOSTANA PRZED NIM POSTAWIENI, STANA PRZED NIM PRAWI PRZEZ WZGLAD NA LICZNE DZIELA

65. A ICH WYGLAD BEDZIE PRZYPOMINAL OSOBE WYPELNIONA RADOSCIA:
66. JAK FIRMAMENT W SWYM SPLENDORZE ROZJASNIONY GWIAZDAMI

67. PIEKNOSCIA, KTOREJ WARGI NIE MOGA WYSLOWIC
68. I KTORA NIE BYLA ANI SLYSZANA, ANI WIDZIANA PRZEZ PROROKOW W ICH WIZJACH.

69. NA JAKIEJ ZADNE OKO NIE SPOCZELO W POSRODKU OGRODU EDEN.
70. TU, PRZED OBECNOSCIA SZECHINY, TANCZYC BEDA WOKOLO

71. WSKAZUJAC GO : 'OTO ON', JEDNAKZE NIE BEZ DRZENIA
72. W NASZEJ NIEWOLI (TO) W NIM, Z SILNA WIARA, POKLADAMY NADZIEJE

73. ON POPROWADZI NAS NA WIEKI, JAK W MLODOSCI PELNEJ WIGORU, (W TANCU WOKOLO) (odniesienie do niesmiertelnosci)
74. OTO NASZ PRZYDZIAL, ODLOZONY DLA NAS OD POCZATKU, Z PODNIESIENIEM (jak odlozone 'pierwsze owoce', przyniesione na ofiare i podniesione w gore przed zlozeniem, tak B-g od poczatku 'odlozyl' dla sprawiedliwych nagrode. Midrasz Techillin 90:12 mowi, ze zanim B-g stworzyl swiat, stworzyl On siedem rzeczy: Tore, Tron Chwaly, Ogrod Eden, Gehinnon, skruche, Niebianskie Sanktuarium i Imie Mashijacha. Inny Midrasz wspomina, ze ta czescia odlozona dla sprawiedliwych sa Behemot i Leviatan, istoty bezplodne, bo pozbawione zenskiego odpowiednika..., ktorych mieso uzyte bedzie na uczte niebianska... Idee ta wyraza ilustracja - grafika Ewy Gordon 'Masechet Lewiatan' na okladce Pirkei Avot w polskim wydaniu z 2005 roku...)

75. (Czeka nas) ZABAWA Z LEWIATANEM I WOLEM Z WYNIOSLYCH GOR... (bedziemy obserwowac)
76. JAK SCZEPI SIE JEDEN Z DRUGIM I WDADZA SIE W WALKE.

77. BEHEMOT BEDZIE Z MOCA BODL SWYM ROGIEM
78. RYBA (Lewiatan) WYSKOCZY ZE SWYMI PLETWAMI NA SPOTKANIE (GO), Z SILA

79. A STWORCA ICH UKAZE SIE IM ZE SWYM POTEZNYM MIECZEM
80. I PRZYGOTUJE UCZTE ( uzyte tu jest slowo aramejskie na oznaczenie glownego posilku porannego) DLA PRAWYCH I OBIAD. (Wg Vayikra Rabbah 13:3)

81. ONI ZAS LEGNA WOKOL STOLOW OZDOBIONYCH DROGOCENNYMI KAMIENIAMI I PERLAMI,
82. A PRZED NIMI POPLYNA AROMATYCZNE RZEKI BALSAMU

83. I BEDA ZACHWYCENI, A SWE SPELNIENIE PIC BEDA Z KIELICHOW PRZEPELNIONYCH
84. SLODKIM WINEM, ZACHOWANYM OD POCZATKU W KADZIACH TLOCZNYCH.

85. O, WY, PRAWI, WLASNIE TAK, JAK SLYSZYCIE CHWALE W TYM HYMNIE,
86. OBYSCIE ZOSTALI WLICZENI W TO TOWARZYSTWO!

87. I OBYSCIE ZASLUZYLI BY ZASIASC W PIERWSZYM RZEDZIE...
88. (Stanie sie tak) JESLI BEDZIECIE SLUCHAC SLOW JEGO, EMANUJACYCH PIEKNEM!

89. WYWYZSZONY JEST ON - HASHEM - NA POCZATKU I NA KONCU
90. ON TO ZAPRAGNAL NAS I WYBRAL NAS I DAL NAM TORE!

Miriam

W Shavuot zalecane jest studiowanie tekstu Mishny.
Trzy rozdzialy Traktatu Bikkurim (Pierwsze Owoce) przeznaczone do studiowania w Shavuot pochodza z Sederu Zeraim (Nasiona). Caly Traktat liczy 4 rozdzialy.

Traktat Bikkurim jest komentarzem do Piatej Ksiegi Tory - Devarim 26:11, omawiajacego warunki rzadzace ofiarowaniem pierwszych owocow.

Pokrotce, zanim przystapimy do oryginalu :

Rozdzial Pierwszy Bikkurim podkresla, iz wylacznie uprawnieni wlasciciele ziemi skladaja bikkurim - i sa to scisle okreslone owoce pochodzace z tzw. siedmiu rodzajow, z jakich slynie Eretz Israel, ktore okresla Devarim 8:8.

Rozdzial Drugi - porownuje ofiary Terumah (Porcja oddzielana dla Kohena), Maaser Sheni (Druga Dziesiecina, przynoszona i zjadana przez wlascicieli w Jerozolimie) i Bikkurim (Pierwsze Owoce - dla Kohena, podkreslajac wystepujace tu podobienstwa i roznice.

Rozdzial Trzeci - daje piekny i poruszajacy opis ceremonii i procesji przynoszacych bikkurim na Wzgorze Swiatynne. Dzis - w braku Swiatyni -wypelnienie tej micwy jest niemozliwe... Ustalono dla nas, ze odczytywanie opisu rowna sie wypelnieniu micwy, doslownie niemozliwej do spelnienia...

Byl to ceremonial wypelniony radoscia i okazja do okazania HaShem wdziecznosci.
Kosze z owocami skladano w rece kohenow, ktorzy zbierali dary w poludniowo-zachodnim narozniku Oltarza, po czym ofiarodawca powtarzal za kohenem deklaracje nakazana na ta okazje w Devarim 26.

Rozdzial Czwarty opuszczamy w Shavuot, aczkolwiek mozna go studiowac w innym czasie i jesli czas pozwoli, postaram sie i ten dla Was przetlumaczyc.
Ten rozdzial wydaje sie byc na pierwszy rzut oka niezwiazany z tematem... Na pierwszy rzut...
Mowi bowiem, nieoczekiwanie z pozoru, o sytuacji hermafrodyty w Judaizmie.
Jednak studiujac wczesniejsze rozdzialy mozemy zauwazyc DLACZEGO rozdzial ten znalazl sie w tym Traktacie...
Wzmianka na temat zobowiazan rytualnych osob dotknietych tym problemem pojawia sie bowiem juz w rozdziale Pierwszym punkt 5.
Sytuacja i zobowiazania hermafrodyty sa w 4 rozdziale porownane z sytuacja mezczyzny i kobiety...
Podobnie w rozdziale drugim pkt 5 - 11 szeroko rozwazana jest sytuacja stworzenia nazwanego koy (nie bede sie tu rozpisywac, za chwile czytajac tlumaczenie, zorientujecie sie czym bylo to nieznane dzis dokladnie zwierze... Wink

) porownywanego ze zwierzetami udomowionymi i/lub dzikimi... Jak pozycja koy - o niepewnej tozsamosci - tak i pozycja hermafrodyty w Prawie Zydowskim wymagala porady i wyjasnienia Medrcow...

Takze sama ofiara Bikkurim porownywana jest pod wzgledem podobienstw i roznic do innych ofiar - Terumah i Maaser Sheni...

Prawdopodobnie z tych powodow tekst o hermafrodytach znalazl sie w tym Traktacie...

Zamierzam tlumaczenie podac w trzech oddzielnych postach - po jednym na kazdy studiowany rozdzial. Od razu w tekscie (w nawiasach) podawac bede konieczne do zrozumienia komentarze. Mam nadzieje, ze to ulatwi wydrukowanie sobie tekstu do swiatecznego korzystania.
Oby nauka ta przyblizyla nas znowu o krok do HaShem!

Powodzenia w studiowaniu!!

Miriam

ROZDZIAL PIERWSZY

JESZ MEWIIN BIKURIM Ve-KORIN

1. Sa tu tacy, ktorzy przynosza bikkurim i recytuja (deklaracje wskazana w Devarim 26), tacy ktorzy przynosza lecz nie recytuja, i sa tu tacy ktorzy nie przynosza...

Ci nie przynosza: ten kto sadzi na swojej wlasnej ziemi i kieruje galaz na teren (innej) prywatnej lub publicznej posiadlosci;
Takze - ktos, kto nachyla galaz z (czyjejs) prywatnej wlasnosci lub z wlasnosci publicznej na (teren) swego wlasnego majatku. (Najlatwiej przydarzalo sie to w przypadku winorosli...)
I ktos, kto sadzi na wlasnym terenie i nachyla galaz do swej wlasnosci z droga publiczna lub prywatna biegnaca posrodku - nie przynosi.

Rabbi Jehuda powiada: w takim przypadku ten ktos powinien przyniesc.

2. Z jakiego powodu nie przynosi on (bikkurim)?
Poniewaz jest postanowione: 'WYBRANE PIERWSZE OWOCE Z "TWOJEJ" ZIEMI' - (to znaczy) jak dlugo caly wzrost jest z twojej ziemi.

Z tego powodu rolnicy oddajacy czesc zbiorow jako dzierzawe wlascicielowi, dzierzawcy (ziemi), zdziercy wymuszajacy oddanie sobie ziemi oraz zlodzieje - nie przynosza! Gdyz jest ustanowione: 'Wybrane pierwsze owoce z "twojej" ziemi'.

3. Nie przynosimy bikkurim z innych plodow, jak tylko z Siedmiu Rodzajow
(granaty, winogrona, oliwki, daktyle - prawdopodobnie wyrobiony z nich 'miod' cos w rodzaju slodkiego syropu o konsystencji miodu..., figi, jeczmien, pszenica).
Za wyjatkiem gorskich daktyli czy owocow z dolin, ani z oliwek na wyrob oliwy, ktore nie sa najlepszego gatunku.

Nie przynosimy bikkurim PRZED Shavuot!
Ludzie z Gory Cewoim przynosili ich bikkurim przed Shavuot, lecz nie przyjmowano go od nich z powodu tego, co zapisane jest w Torze: 'A Swieto Zbiorow, pierwszych owocow twych prac ktores wysial w polu'.

4. Nastepujacy przynosza bikkurim lecz nie recytuja:
prozelita przynosi (je) lecz nie recytuje, poniewaz nie moze on powiedziec: 'To HaShem poprzysiagl naszym ojcom, ze da nam'. Ale jesli jego matka byla pochodzenia Zydowskiego, przynosi (je) i recytuje.
Gdy (prozelita) odmawia sam (Amide), powiada: 'B-g przodkow Israela', a gdy jest w synagodze, powiada: 'B-g waszych przodkow'.
Lecz gdy jego matka byla z pochodzenia Zydowka, i on powiada: 'B-g naszych przodkow'.

5. Rabbi Eliezer syn Jaakowa powiada: kobieta bedaca corka prozelity nie moze poslubic kohena, chyba ze jej matka pochodzi z Zydow.

Odnosi sie to zarowno do prozelity jak i do wyzwolenca, nawet po dziesieciu pokoleniach, chyba ze ich matka pochodzi z Zydow.

(Poza tym) zarzadca, poslaniec, niewolnik, kobieta, osoba nieokreslonej plci i hermafrodyta ( posiadajacy oznaki plciowe obu plci...) - przynosza, ale nie recytuja, gdyz nie moga rzec: 'To Ty dales mi, HaShem'. (Co do kobiet, jak i osob ktore nie sa ani kobieta ani mezczyzna w wyrazny sposob - Ziemia Izraela rozdzielona byla na poczatku pomiedzy mezczyzn i meskich potomkow obdarowanych... Aczkolwiek znamy z Tory precedens ustanowiony przez corki Celofchada, ktory zmarl nie zostawiajac syna... Moshe radzil sie HaShem w tej sprawie i Prawo dziedziczenia zostalo w takim przypadku rozszerzone na corki, byly jednak zobowiazane do zawierania malzenstw w obrebie rodu ojca, by ziemia nie przeszla w rece innych rodow...)

6. (Ten) kto kupuje trzy drzewa we wlasnosci kogos innego - przynosi lecz nie recytuje.
Rabbi Meir powiada: przynosi i recytuje.

Jesli zrodlo wody (dotad nawadniajacej teren) wyschlo lub drzewo zostalo sciete - przynosi lecz nie recytuje (poniewaz gdy zrodlo wody wyschlo lub drzewo zostalo sciete - ziemia stracila wartosc, taki wlasciciel zamiast blogoslawic moglby narzekac...)
Rabbi Jehuda powiada: przynosi i recytuje.

Od Shavuot do Sukkot przynosi sie (bikkurim) i recytuje.
Od Sukkot do Chanuki przynosi sie lecz nie recytuje.
Rabbi Jehuda syn Beseira powiada: przynosi sie i recytuje.

7. Ktos, kto odlozyl swe bikkurim (po czym) sprzedal swe pole - przynosi lecz nie recytuje.
Jak i dla drugiego (nabywcy roli): z tych rodzajow (z ktorych sprzedawca daje bikkurim) nie przynosi, lecz z innych rodzajow przynosi i recytuje.
Rabbi Jehuda powiada: Przynosi nawet sposrod tych gatunkow i recytuje.

8. Jesli ktos odlozyl swe bikkurim, a one zostaly spladrowane, zgnily, skradziono je, zaginely lub staly sie rytualnie skazone - musi on przyniesc inne w ich miejsce, lecz taki ktos nie recytuje.
(A w odniesieniu) do drugiego ( zestawu owocow, w miejsce straconego pierwszego) jest on zobowiazany dac (dodatkowo) jedna piata do ich liczby.
Jesli staja sie rytualnie nieczyste na terenie Dziedzinca Swiatyni, oproznia (kosz) i nie recytuje. (W takim przypadku owoce musialy zgnic na terenie Dziedzinca, kaplan zas dostawal pusty kosz, zgodnie ze slowami Devarim 26:4).

9. Teraz, skad wnosimy, ze ktos jest odpowiedzialny za nie poki nie przyniesie ich na Wzgorze Swiatynne? Jest postanowione: 'Wybrane z pierwszych owocow twej ziemi powinienes przyniesc do Domu HaShem, twego B-ga' (Shemot 23:19).
Ten (tekst) uczy nas, ze jest on odpowiedzialny za nie do czasu az przyniesie je na Wzgorze Swiatynne.
Jesli przyniosl z jednego gatunku i recytowal, a pozniej przyniosl z innego gatunku - nie recytuje.

10. Nastepujace przynosi sie (jako bikkurim) i recytuje:
Od Shavuot do Swieta (Sukkot), z siedmiu gatunkow, z owocow gorskich, z daktyli z dolin, z oliwek do wyrobu oliwy, z Transjordanii.
Rabbi Yose Ha G'lili powiada: Nie przynosimy bikkurim z Transjordanii, poniewaz nie jest to kraina mlekiem i miodem plynaca...

11. Jesli ktos kupuje trzy drzewa w czyjejs wlasnosci, musi przyniesc (bikkurim) i recytowac.
Rabbi Meir powiada: Nawet dwa.
Jesli ktos kupuje drzewo i ziemie na ktorej ono rosnie, musi przyniesc i recytowac.
Rabbi Jehuda powiada: nawet placacy plodami rolnymi za dzierzawe i dzierzawca musi przyniesc i recytowac.

Miriam

ROZDZIAL DRUGI

HATERUMAH Ve-HABIKURIM

1. Terumah (porcja oddzielana z produktow dla kohenow, ktorzy nie otrzymali ziemi w Eretz Israel, i terumah byla ich 'zaplata' za sluzbe w Swiatyni) i bikkurim (ofiara z pierwszych owocow, ktore nie mogly byc jedzone przez nie-Kohenow) (sa podobne do siebie w nastepujacy sposob):
Ten, (kto jest nieupowazniony by jesc je, a czyni to) jest winien smierci (jesli zjadl rozmyslnie, wiedzac co je) lub dodania jednej piatej czesci (gdy zorientuje sie co zjadl nieswiadomie i zamierza zlozyc w zamian inne produkty...).
Sa one wzbronione osobom nie bedacym kohenami; sa one wlasnoscia kohenow;
Staja sie uniewaznione (jesli bylyby zmieszane z innymi produktami) 101 razy (1 czesc na 100 czesci nie zabronionych...); i wymagaja rytualnego obmycia rak i zachodu slonca (chodzi o przypadek gdyby kohen, upowazniony do zjadania stal sie nieczysty rytualnie - dopiero zanurzenie i odczekanie do zachodu slonca przywracalo takiej osobie czystosc rytualna, wymagana do dotykania i zjadania czy to z terumah czy to z bikkurim...)

Te zasady odnosza sie do terumah i bikkurim, lecz juz nie do maaser sheini (Druga Dziesiecina. Cykl siedmiu lat podzielony byl w Israelu skrupulatnie na trzy rodzaje dziesieciny: przez szesc lat wydzielano kazdego roku maaser riszon - z przeznaczeniem dla lewitow, ktorzy z tego 1/10 oddawali kohenom, w roku 3 i 6 wydzielano tzw. maaser ani - na potrzeby ubogich, zas w roku 1, 2, 4 i 5 odkladano dziesiecine zwana maaser szeini - na spozycie przez wlascicieli w Jerozolimie. Maaser ani i maaser szeini mogla byc zamieniona na pieniadze na zakup produktow przez ubogich czy na zakup produktow do swietowania w Jerozolimie... Produkty z maaser nie mogly byc zastapione innymi, a dobre - jakimis gorszego gatunku, ani pochodzace z jednego roku pochodzacymi z innego. Siodmego roku cyklu Shabbatowego dziesieciny nie wydzielano, ziemia miala odpoczywac, nie siano i nie zbierano, a plony mialy pozostac na polu do uzytku ubogich, przechodniow czy zwierzat... Co siodmy cykl Lat Shabbatowych wypadal Rok Jubileuszowy, po 50 latach np. wszelka sprzedana ziemia miala powrocic do pierwotnych wlascicieli, co mialo zapobiegac nadmiernemu bogaceniu sie jednych ze szkoda dla innych... M. in. ze wzgledu na nieprzestrzeganie tego prawa stracilismy Swiatynie.)

2. To sa prawa ktore odnosza sie do maaser (szeini) i bikkurim, a nie odnosza sie do terumah:

Maaser i bikkurim wymagaja przyniesienia na Miejsce (chodzi o Jerozolime);
wymagaja publicznej deklaracji (przy skladaniu);
i sa zabronione dla onena (onen to w Judaizmie nazwa osoby obchodzacej zalobe po jednym z siedmiu najblizszych krewnych - kohen tylko dla takiej osoby mogl zaciagnac nieczystosc rytualna zajmujac sie pogrzebem, co arcykaplanowi bylo zabronione nawet dla najblizszych, aby byl w stanie spelniac swoje rytualne powinnosci. Byli to : ojciec, matka, brat, niezamezna siostra, syn czy corka, zona).

Rabbi Shimon zezwala je onenowi;

W ten sam sposob wymagane jest ich usuniecie. Lecz Rabbi Shimon wyklucza je (z tego wymagania);
Kazda mala ilosc jest zabroniona w odniesieniu do jedzenia ich w Jerozolimie (nawet gdyby mala czesc ulegla zmieszaniu z nieuswieconym pokarmem - nie zostaje uniewazniona i cala taka porcja nie moze byc zjadana przez nie-kohena w Jerozolimie)
I zabronione sa (do spozywania) plony z nich pochodzace (gdyby np., co sie zdarzalo, ktos pozostal dluzej w Jerozolimie i wysial takie zmieszane nasiona, to zebrany plon zachowuje w calosci swietosc bikkurim czy terumah i nie moze byc zjadany...) w odniesieniu do spozywania w Jerozolimie; nawet dla nie-kohenow czy zwierzat.
Rabbi Shimon zezwala (na uzycie tego, co wyroslo).

Takie sa prawa odnoszace sie do maaser (sheini) i bikkurim, lecz nie do terumah.

3. Tu sa prawa odnoszace sie do terumah i maaser (sheini), ktore nie dotycza bikkurim.

I terumah i maaser sheini nakladaja zakaz na teren omlotu (dopoki nie oddzieli sie Terumah czy maaser sheni, CALE wymlocone zboze jest wzbronione do spozycia.)

Obie sa limitowane (wg Tory maaser to 1/10 zbiorow, zas terumah wg Medrcow zaleznie od hojnosci ofiarodawcy to 1/50, 1/40 lub 1/60 zbiorow. Natomiast bikkurim jest nielimitowane okreslona iloscia...)

Odnosi sie do wszystkich plonow zarowno podczas gdy istniala Swiatynia, jak i obecnie;

Dotyczy rolnikow oplacajacych dzierzawe produktami, dzierzawcow, tych ktorzy wymusili od wlasciciela ziemie (ale prawowity wlasciciel ciagle ma nadzieje na odzyskanie jej przed sadem...) oraz zlodziei (osob posiadajacych ziemie bezprawnie)

Takie sa prawa odnoszace sie do terumah i maaser sheini, lecz nie do bikkurim.

4. Tu sa prawa odnoszace sie do bikkurim, ktore nie odnosza sie ani do terumah, ani do maaser sheini.

Sa wiazace wobec bikkurim podczas gdy (rosliny) sa (ciagle jeszcze) umocowane w gruncie;
Osoba moze uczynic (plon) calego pola bikkurim;
Jest odpowiedzialna za nie (za to w jakim stanie sa i zeby nie zostaly skradzione lub skazone rytualnie...);
A one wymagaja ofiary (wraz z bikkurim przynoszono zwierze na ofiare pokojowa), psalmu (chodzi o Psalm 30:2), kolysania i pozostania przez noc (ofiarodawca powinien zostac w Jerozolimie przynajmniej przez jedna noc po zlozeniu bikkurim).

5. W dwoch przypadkach ofiary maaser sa jak bikkurim, a jak terumah z dwoch powodow.
Sa wydzielane z rytualnie czystych produktow (oddzielanych) od rytualnie zanieczyszczonych, i z produktow ktore nie sa skladane razem, tak jak i bikkurim;
Natomiast nakladaja zakaz na teren omlotu i maja wyznaczona ilosc, tak jak terumah.

6. Etrog (drzewo cytrusowe rodzace pieknie pachnace owoce o tej samej nazwie, uzywane do rytualnego bukietu lulaw na Swieto Sukkot) pod trzema wzgledami jest (traktowany) jak drzewo, a z jednego powodu - jak warzywo.
Jest ono jak drzewo w odniesieniu do
orlah (tak nazywano zakazane do zbioru i spozywania owoce z trzech pierwszych lat po posadzeniu. Po zburzeniu Swiatyni zakaz ten przedluzono do 4 lat. Opadle z drzewa - nalezalo spalic. Pochodzace ze zbioru w 4-tym roku, nalezalo przyniesc do Swiatyni. Po zburzeniu Swiatyni dopiero owoce z piatego roku wolno zrywac i jesc. Tradycja nakazuje stosowanie tego prawa takze w diasporze... Odliczanie wieku drzew odbywa sie w oparciu o swieto Tu Bi Szwat, Nowy Rok Drzew, wypadajace co roku pomiedzy Chanuka a Purim...),
revai - (tak nazywa sie owoc z 4-go roku, jedzony tylko w Jerozolimie),
i siodmego roku (owoce z Roku Szabatowego, niezbierane, zostawiane na drzewie do uzytku kazdego, takze zwierzat).
A jak warzywo jest (etrog) pod jednym wzgledem, poniewaz podlega dziesiecinie podczas zbiorow - (to sa) slowa rabina Gamaliela.
Rabbi Eliezer powiada - jest ono jak drzewo pod wszystkimi wzgledami.

7. Krew stworzen dwunoznych (wiec i czlowieka...) jest jak krew zwierzat w odniesieniu do (powodowania) skazenia rytualnego, i jak krew stworzen pelzajacych. Ten nie zaciaga winy z tego powodu (chodzi o przypadek, gdyby np. krew ludzka lub zwierzeca zmieszana z krwia gada zwilzyla nasiona, wtedy nie powoduje skazenia rytualnego. Ogolnie bowiem woda, krew, mleko, miod, olej, wino i rosa w kontakcie z pokarmem powodowaly zanieczyszczenie rytualne).

8. Koy (zwierze nieustalonej tozsamosci. Dzis nie jestesmy pewni o jakie zwierze tu chodzi, Talmudysci dyskutowali tu rodzaj brodatego jelenia, jakiejs antylopy lub mieszanca kozla domowego z lania czy sarna) jest jak dzikie zwierze lowne pod pewnymi wzgledami (polowanie jest w Judaizmie zabronione, ale mozna zlapane dzikie zwierzeta - koszerne przezuwajace i o rozdzielonym kopycie - po prawidlowym zarznieciu spozywac...); i jak bydlo domowe pod innymi wzgledami;
Jest tez jak zwierzeta domowe i (zarazem) jak dzikie z pewnych powodow, i - niepodobne ani do dzikich ani do domowych - z pewnych powodow.

9. W jaki sposob jest ono jak zwierze dzikie?
Otoz jego krew wymaga przykrycia (ziemia) jak krew dzikich zwierzat (choc nie odmawia sie blogoslawienstwa na micwe z powodu niepewnosci co do tozsamosci koy...); nie moze byc zarzynane w swieto, a jesli zostalo zarzniete - jego krwi sie nie zakrywa ziemia (bo tylko gdy ziemi uzyje sie do wykonania micwy, jest ona dotykalna w swieto; z powodu niepewnej tozsamosci koy - ziemia staje sie mukce, niedotykalna. Z tego powodu koy nie powinien byc zabijany w Yom Tov, pol-swieta np. podczas Sukkot, Chanuki czy Pesach...).

Jego tluszcz nabywa cechy rytualnego skazenia 'nevilah' tak jak dzikich zwierzat (zwierze domowe, ktore padlo lub bylo rozszarpane, a nie zabite koszernie stawalo sie skazone - zwane nevilah. Jednak normalnie zakazany do uzytku tluszcz w takim przypadku mogl byc uzyty, choc nie do spozycia. Natomiast w przypadku zwierzat dzikich zarowno tluszcz jak i mieso z niekoszernie zabitego czy padlego zwierzecia stawal sie zakazany. GDYBY dzikie zwierze bylo zabite odpowiednio - ten tluszcz mogl byc jedzony. Mishna ustanawia tutaj, ze w przypadku koy jego tluszcz moze byc jedzony, jakby to bylo zwierze dzikie. Oczywiscie jesli koy byl poddany szechicie. Gdyby koy padl czy byl rozszarpany i zmarl z tego powodu - tluszcz jest zakazany. Jest wiec pod wzgledem tluszczu traktowany jak zwierze dzikie...);

Pierworodnego osla (ktory nalezal z prawa do kohena, musial byc mu oddany albo wykupiony przez jagnie czy kozle, lub nalezalo skrecic takiemu zrebieciu osla kark...) nie mozna wykupic przez wymiane na koy.

10. W jaki sposob jest (koy) podobne do bydla domowego?

Jego tluszcz jest wzbroniony jak tluszcz zwierzat domowych, lecz za przekroczenie tego zakazu nie ma zagrozenia keret (odciecia duchowego od Narodu. Mozliwe - z powodu niepewnosci co do tozsamosci zwierzecia).
Nie powinno byc kupowane za pieniadze ze (spieniezonej) Drugiej Dziesieciny (Maaser szeini) by jesc je w Jerozolimie. Jest to (koy) tematem praw o przedniej nodze, szczekach i zoladku (ktore prawnie z kazdego zarznietego zwierzecia nalezaly sie kohenowi wg Devarim 18:3
Niektorzy, aby uniknac dzielenia sie z kaplanami, celowo kupowali sobie koszerna dziczyzne. Nie mogla ona byc ofiarowana jako ofiara pokojowa i wtedy nic nie dawano kohenowi. Gdy zaczelo sie to stawa nagminne, rabini ustalili, ze w wypadku spieniezenia Drugiej Dziesieciny nalezy kupowac zwierzeta domowe i wydzielic czesc dla kohenow, ktorzy nie mieli przyznanych terenow w Israelu i utrzymywali sie z tego, co HaShem przyznal im w Torze. Koy mial watpliwa tozsamosc wiec nie bylo pewnosci czy zaliczyc go do zwierzat domowych...).

11. W jaki sposob jest ono (koy) niepodobne ani do zwierzecia dzikiego, ani do bydla domowego?
Bo jest zabronione mieszanie (laczenie) tak ze zwierzetami dzikimi jak z domowymi (np. nie moze byc zaprzegany z nimi, czy kojarzony dla zyskania potomstwa...);
Jesli ktos wyznacza swemu synowi czy to swe zwierzeta dzikie, czy domowe, tym samym nie wyznaczyl mu koy (syn nie moze domagac sie tego zwierzecia, bo jego tozsamosc jest watpliwa.

(Ale) gdy ktos powiada: 'Jestem nazirem pod warunkiem ze to (koy) jest zwierzeciem dzikim, czy domowym, jest on nazirem! (zdanie to dowodzi surowosci praw dotyczacych nazira i jak powaznie ta sprawa jest traktowana. Mimo watpliwosci co do tozsamosci koy - przyrzeczenie jest wazne... Aktualnie mozna nabyc status nazira, ale - nie mozna zakonczyc tej przynaleznosci z powodu braku Swiatyni, jesli ktos podjalby sie statusu nazira - jest zobowiazany trwac w nim do smierci lub nadejscia Mashijaha...)

W odniesieniu do wszystkich innych przypadkow jest to (koy) dzikie zwierze i udomowione zarazem, do tego stopnia, ze wymaga szechity (uboju rytualnego) jak oba z nich, i przenosi skazenie rytualne jako nevilah (niewlasciwie zarzniete) i jako (zabroniona) konczyna zywego zwierzecia (zabroniona takze nie-Zydom w Prawach Noacha!!) - tak samo jak jeden i drugi rodzaj zwierzat.

Miriam

ROZDZIAL TRZECI

KEJCAD MAF'RISZIN ET Ha-BIKURIM?

1. Jak wydzielamy bikkurim?

Czlowiek schodzi na swoje pole i dostrzegajac dojrzala fige, winne grono, ktore dojrzalo, dojrzaly granat - zawiazuje zdzblo czerwonej trzciny wokol tego (wybranego owocu) i powiada: 'Uwazam je za bikkurim'.

Rabbi Shimon powiada: 'Niemniej musi ponownie nazwac je bikkurim po zbiorze'.

2. Jak przynosimy bikkurim (do Jerozolimy i Swiatyni)?

Wszyscy (mieszkancy) miast z danego maamad (teren tworzacy co roku stale grupy wspolnie udajace sie do Jerozolimy i wspolnie stacjonujace) powinni zebrac sie w miescie (tej grupy); powinni pozostac przez noc na placu miejskim, nie wchodzac do domow (nocowano pod golym niebem, aby uniknac przypadkowego i niepozadanego skazenia rytualnego osob i bikkurim, gdyby ktos niespodziewanie zmarl; przebywanie pod jednym dachem ze zwlokami powodowalo skazenie rytualne...).
Wczesnym rankiem przywodca (gromady) powinien oznajmic: 'Wstanmy i wstapmy na Syjon, do (Domu) HaShem, naszego Boga'.
Po drodze idacy recytowali Pietnascie Psalmow zwanych Piesniami Stopni (Psalmy 120 -134).

3. Mieszkajacy w poblizu (Jerozolimy) przynosili swieze figi i winogrona, lecz ci (ktorzy przybywali) z wiekszej odleglosci przynosili suszone figi i rodzynki (aby uchronic sie od przypadku, ze swieze owoce podczas dluzszej drogi zgnija stajac sie skazone rytualnie, co wymagaloby drugiego bikkurim...).
Na czele (procesji) kroczyl byk z pozloconymi rogami, jego glowa (ozdobiona) korona spleciona z galazek oliwnych (ktorego to drzewa galezie sa gesto ulistnione, a zarazem sa symbolem oliwki - jednego z siedmiu gatunkow, jakie przynoszono w bikkurim. Pozniej ten byk byl skladany w ofierze pokojowej).
Przed nimi dzwieczal flet (doslownie jest 'stukal' w odniesieniu do dzwieku wydobywanego szybkimi palcami flecisty zaslaniajacego otwory instrumentu dla wydobycia muzyki), az nie doszli w poblize Jerozolimy.
A gdy przyszli blisko Jerozolimy - wysylali naprzod poslancow (by oznajmic swe przybycie) i przystrajali swe bikkurim.
Zarzadcy (kohenow) i naczelnicy (lewitow), i skarbnicy (Swiatyni) wychodzili im naprzeciw na spotkanie.
(Witajacy) mieli w zwyczaju ukazac sie zaleznie od rangi przybywajacych
(im liczniejsza byla grupa przybyszow, tym liczniejsi byli witajacy ich przedstawiciele Swiatyni).
Wszyscy utalentowani artysci Jerozolimy starali sie pojawic przed nimi, by stojac powitac ich slowami: 'Bracia, mezowie z takiego to a takiego miejsca, z rozkosza was witamy' (formula brzmiala doslownie: 'Przybywacie w pokoju' i znaczylaby wspolczesnie mniej wiecej jak powyzej... Mistrzowie w swym fachu byli zwolnieni z obowiazku wstawania wobec uczonego w Torze. Stajac przed przybylymi pragneli okazac milosc do micwy, do trzymania sie zasady wedrowania z bikkurim do Jerozolimy, czego sami robic nie mogli, bedac jej mieszkancami...).

4. Grano przed nimi (przybylymi z bikkurim) na flecie, poki nie osiagneli Wzgorza Swiatynnego, a gdy tam dotarli - nawet krol Agrippa bral kosz i - zakladajac go na swe ramiona - szedl az na Dziedziniec Swiatyni. W momencie pojawienia sie przybylych na Dziedzincu, lewici intonowali piesn: 'Wychwalac Cie bede, o Panie, bo Tys wywyzszyl mnie, i nie pozwoliles by moi wrogowie rozradowali sie (z powodu mego upadku)'. (Psalm 30:2)

5. Synogarlice (uwiazane do) kosza byly skladane jako ofiara spalana, lecz to co trzymali w dloniach (bikkurim) dawali kaplanom.
(Aczkolwiek Majmonides mowil, ze to stwierdzenie dotyczy nie bikkurim, o sposobie oddawania go bedzie mowa ponizej, lecz przypadkow gdy przybywajacy, zamiast uwiazac ptaki do koszy - co robiono dla ozdoby i na zewnatrz kosza, by ptaki przypadkiem nie zanieczyscily bikkurim - trzymali w rekach golebie, wieksze od synogarlic...).

6. Podczas gdy kosz byl (wciaz) jeszcze na ich barkach, deklamowali: 'Wyznaje dzis B-gu, twemu B-gu...' (Devarim 26:3), az do zakonczenia ustepu. (Calosc brzmi: 'Oznajmiam dzis B-gu, twemu B-gu, ze przyszedlem do ziemi, ktora B-g poprzysiagl naszym przodkom, za da ja nam.')

Rabbi Jehuda powiedzial: (recytuje) az (do slow) 'Aramejczyk blakajacy sie byl moim ojcem' (Devarim 26:5).

Z tymi slowami zdejmowal kosz z ramion i podtrzymywal za krawedzie, a kaplan wsuwal dlon pod dno i kolysal nim.

Wtedy (ofiarodawca) recytowal od (slow) 'Aramejczyk bladzacy byl moim ojcem...', az ukonczyl caly fragment. Po czym skladal kosz na stronie (poludniowo-zachodni naroznik) Oltarza, unizal sie i oddalal.

7. Pierwotnie wszyscy, ktorzy wiedzieli, jak recytowac - deklamowali, natomiast niezdolni do tego (z powodu nieznajomosci Hebrajskiego) - powtarzali (za kaplanem), lecz gdy zaczeli powstrzymywac sie z tego powodu przed przynoszeniem (bikkurim, zawstydzeni swoja ignorancja...), zdecydowano, ze zarowno umiejetni, jak i ci ktorzy nie potrafili (recytowac po Hebrajsku) powinni powtarzac te slowa (za kaplanem).

8. Bogacze przynosili swe bikkurim w koszach pokrytych srebrem czy zlotem, podczas gdy ubodzy uzywali koszy wiklinowych, splecionych z obluszczonych z kory galazek wierzbowych, i oni (biedni) zwykli byli dawac kaplanowi zarowno kosz, jak i zawartosc, (podczas gdy bogacze swe wartosciowe kosze zatrzymywali sobie. To z tego powodu powstalo przyslowie ludowe: 'nedza wlecze sie za ubogim'...).

9. Rabbi Symeon, syn Nanos powiedzial: bikkurim moze byc ozdobione innymi (produktami) niz wymagane na ofiare siedem gatunkow (uwazano ze do ozdoby wolno zastosowac cytrony, etrog, pigwy lub inne rzadkie, importowane owoce...)

Lecz Rabbi Akiwa powiada: moze byc zdobione tylko owocami siedmiu gatunkow (typowych dla Israela).

10. Rabbi Simeon powiada: w bikkurim sa trzy skladniki:
- bikkurim (rzeczywisty pierwszy owoc, ukladany centralnie na szczycie calej przynoszonej porcji)
- dodatki (dostrzezone podczas zbiorow inne dorodne owoce, nie zaznaczone wyprzedzajaco na bikkurim, sposrod fig czy winogron, dolaczone do bikkurim)
- i ozdoby bikkurim.

Dodatki do bikkurim powinny byc podobnego gatunku, lecz ozdoby moga byc brane takze z innego rodzaju.

Te dodatkowe do bikkurim owoce moga byc jedzone tylko w stanie czystosci rytualnej, i byly wylaczone spod prawa 'demai', lecz owoce uzyte jako ozdoby bikkurim byly podmiotem 'demai' (to prawo mowiace o ofierze przynoszonej przez ignoranta, nieznajacego Prawa am ha'aretz, ktorego mozna podejrzewac, ze z nieznajomosci Prawa nie wydzielil ze swoich plonow terumah czy dziesiecin w ogole, lub zrobil to nieprzepisowo... Skoro bikkurim jako takie nie podlega prawu dziesiecin, kohen moze je spozyc nawet jesli dostarczyl owoce ignorant, jednak owoce na dekoracje nie bedace w istocie bikkurim podlegaly prawu dziesiecin...)

11. Kiedy Medrcy uznaja dodatki do bikkurim za rownoznaczne z samym bikkurim? Gdy pochodza z Kraju (Israela);
Lecz jesli nie pochodza z Kraju, wtedy dodatki nie sa uznawane jako bikkurim.

12. Z jakiego powodu zdecydowano, ze bikkurim byly (wylaczna) wlasnoscia kohena?
Poniewaz moze on zakupic za nie niewolnikow, i nieruchomosc, i nieczyste bydlo, a pozyczkodawca moze wziac (bikkurim) jako naleznosc za dlug, i jego (kaplana) zona - jako zaplate za ketube, jak i moze byc zaplata za Zwoj Tory ( czyli kohen oddajac bikkurim mogl nabyc w/w rzeczy).

Rabbi Jehuda powiada:
Bikkurim moze byc oddane TYLKO kaplanowi ktory jest zwiazny (swiadom rzadzacych tym Praw) i jako dar (czyli - nie powinno sie sprzedawac bikkurim).

A Medrcy mowia:
Bikkurim oddaje sie mezom z jednego mishmar (dana zmiana swiatynna, pelniaca swa sluzbe w czasie, gdy nadchodza ludzie z bikkurim), a oni rozdzielaja (bikkurim) miedzy siebie, tak (jak robia) z wszelkimi innymi uswieconymi rzeczami (inaczej mowiac, to nie sprawa ofiarodawcy, kaplani sami musza zadbac, by nie spozyto owocow bikkurim w stanie skazenia lub by sie nie dostaly w niepowolane rece...)

Miriam

A teraz - upominek dla Was od Wladz European Masorti Very Happy

Pod podanymi ponizej adresami mozna POSLUCHAC recytacji lub spiewu AKDAMUT (gdyby linki nie daly sie otworzyc, sprobujcie w Google wpisac slowo AKDAMUT lub wejdzcie w link Wikipedii
[link widoczny dla zalogowanych] w tym temacie znajdziecie u spodu tekstu linki do youtube i Songs From The Liturgy...)

Spiewu chazana mozna posluchac na
http://www.youtube.com/watch?v=ZZnS0Qrm8zs&feature=related

zas typowy spiew: na zmiane kantor i zebrani, jak to opisalam we wstepie do tlumaczenia jest na
http://www.youtube.com/watch?v=XSatAdSCqq8&feature=related

Jak juz wejdziecie na youtube, w menu beda i inne teksty na Shavuot, serdecznie polecam!!!

To pozwoli Wam zorientowac sie w roznorodnosci melodii i - mam nadzieje - ze da radosc przezywania Swieta!

BARDZO DZIEKUJE WLADZOM MASORTI za ta cenna wskazowke!! Very Happy

Pamietajcie tez prosze, ze jesli podana w temacie porcja wiadomosci wydac sie moze - zwlaszcza dla poczatkujacych - przytlaczajaco duza, niech wystarczy na ten rok wykorzystanie choc malej czesci i wdrozenie w zycie tego, co mozliwe!
HaShem zna nasze mozliwosci i ograniczenia i nie wymaga niemozliwego!

Nie skladam jeszcze zyczen, bede starac sie - z pomoca HaShem niech bedzie blogoslawiony! - przetlumaczyc niekonieczny na Swieto czwarty rozdzial z Mishny, tak byscie mieli calosc Traktatu Bikkurim, i moze ten tekst sefardyjski o ktorym wspominalam na wstepie...

Bede wdzieczna za Wasze komentarze i przemyslenia w otwartym temacie dyskusji, lub na priva, jak kto woli...

Miriam

Obiecane tlumaczenie Czwartego Rozdzialu Traktatu Bikurim - ponizej Very Happy

Dla przypomnienia - NIE jest studiowany na Shavuot, ale - bedziecie miec caly Traktat...
Myslalam, ze warto...
Przekonajcie sie sami Laughing

Jak poprzednio - tekst komentarza w nawiasach, wg mnie to ulatwia czytanie gdy nie trzeba szukac przypisow pod spodem...

Przyjemnej lektury!!

Miriam

ROZDZIAL CZWARTY TRAKTATU BIKURIM

1. Hermafrodyta w pewnych rzeczach jest jak mezczyzni, a w innych jak kobiety.
W jeszcze innych sprawach jest on jak mezczyzni i kobiety (zarazem) i w innych - nie jest on ani jak mezczyzni, ani jak kobiety.

(Rozdzial ten jest zupelnie nie zwiazany z problematyka Traktatu Bikurim z poprzednich trzech rozdzialow... Jest jednak wlaczany w tresc we wszystkich drukowanych tekstach Talmudu.
Wywodzi sie z tzw. Tosefty o Bikkurim i rozwija temat o hermafrodycie wzmiankowanym krotko w rozdziale 1 pkt 5.
Oryginalnie tekst jest nie do konca uporzadkowany i stad w roznych wydaniach zawiera rozne rozszerzenia.
Tlumaczony tu tekst pochodzi z wydania Talmudu Szczecin 1862...)

[PRZYPIS II: Dla przypomnienia - tosefta, to aramejska forma hebrajskiego terminu 'tosafot', co znaczy 'dodatek'. Jest rozszerzeniem dodawanym do Miszny, ma jak ona 6 Porzadkow (Sederow) podzielonych na Traktaty, a w kazdym z nich - rozdzialy i punkty zawierajace halachy.
Tosefta jest okolo 4 razy OBSZERNIEJSZA niz Miszna, odnosi sie do prawie wszystkich 63 Traktatow (za wyjatkiem Traktatow Tamid, Middot, Kinnim i Pirkei Avot, ktore w Tosefcie nie maja swych odpowiednikow...)

Podobnie jak w Misznie - nie jest to w scislym slowa zrozumieniu kodyfikacja Prawa, lecz po prostu zamieszczona dyskusja w temacie...
Najstarsze doniesienia o istnieniu tosefty pochodza z IV wieku ery wspolnej, w druku wydane po raz pierwszy w 1521 roku.

Technicznie, jak wezmiecie strone Talmudu - tosefta miesci sie na zewnetrznym marginesie (pamietajac, ze piszemy od prawej ku lewej, znaczy ze bedzie zawsze z lewej strony stronicy...
Centralna pozycje strony zawsze zajmuje tekst Miszny (najczesciej krotkie zdanie, rozszerzone pod spodem o Gemare - uksztaltowana w ciagu nastepnych 800 lat po Misznie...
Calosc to po prostu proba spisania Tory Sze Be Al Pe, czyli 'mowionej'.
Pozniej wewnetrzna czesc kazdej strony zarezerwowana jest na komentarze Rasziego, zas zewnetrzna czesc strony zawiera wlasnie tosefte.

W niej zebrane sa narastajace komentarze uczonych.
Zbiory tosefty roznia sie miedzy soba zaleznie od wydania.
Jeszcze w XVIII wieku ery wspolnej pochodzacy z Wiekopolski Gaon z Wilna (Elijachu ben Szlomo Zalman) zajmowal sie poprawkami i uzupelnieniami Tosefty.

W sklad Tosefty wchodza tresci z tej czesci dyskusji, jaka nie weszla do glownego nurtu tradycji.

Tosefte mozna nazwac 'suplementem' do Miszny...]

2. W czym jest on jak mezczyzna?

- podlega skazeniu rytualnemu z powodu wycieku nasienia, jak mezczyzni

- i ubiera sie jak mezczyzni

- moze wziac zone, lecz nie powinien sam byc brany za zone przez innych mezczyzn

- po urodzeniu go matka musi odliczac czas do swego rytualnego oczyszczenia jak po urodzeniu chlopca

- i nie powinien pozostawac samotnie w towarzystwie kobiet, jak mezczyzni,

- nie dostaje utrzymania, ktore otrzymuja corki, jak inni mezczyzn
i
- i niech nie przekracza prawa: 'Nie bedziesz obcinac wlosow po bokach glowy, ani golic bokow twej brody. Nie bedziesz robic naciec na swym ciele z powodu zaloby po zmarlym, ani nie bedziesz sobie robic tatuazy. Ja Jestem B-g!'' (Vajikra 19:27)

oraz (prawa): 'zaden kohen nie stanie sie rytualnie skazony przez kontakt ze zmarlym, jesli sa inni z jego ludu, ktorzy moga go pochowac'
(oprocz siedmiu najblizszych osob wymienionych w Torze dla ktorych nawet kohen moze zaciagnac rytualne skazenie...) [Vajikra 21:1], tak jak zabronione jest to mezczyznom.

- i musi wypelniac wszystkie przykazania Tory tak jak mezczyzni
(czyli takze te, ktore sa zwiazane scisle z czasem wykonania, co nie dotyczy - z malymi wyjatkami - kobiet... Dla przykladu: takim nakazem zwiazanym z czasem, ktory i kobiety sa zobowiazane wypelnic jest dwukrotne wysluchanie Megilat Esther w Purim...).

3. A w czym jest on jak kobiety?

W tym, ze zaciaga nieczystosc rytualna przez wyplyw krwi menstruacyjnej tak jak kobiety (w oryginale uzyte jest krotko slowo 'czerwien')

I nie moze pozostawac samotnie w towarzystwie mezczyzn, jak kobiety,

i ze nie ma udzialu (w dziedzictwie) z synami, jak kobiety;
(gdy pozostawione dobra byly odpowiednio duze, synowie otrzymywali dziedzictwo, a corki - utrzymanie).

I - ze nie moze jesc z wiekszosci swietych ofiarowan, jak kobiety

Po urodzeniu go matka zostaje w swym skazeniu rytualnym z powodu krwi jej skazenia (dwa tygodnie, Vajikra 12:5)

I tak jak kobiety jest takze nieprzydatny jako swiadek zeznajacy (przed sadem).

Jesli stal sie ofiara zakazanych relacji, zostaje zdyskwalifikowany z udzialu w terumah, jak kobiety.
(np. jesli jest z rodu kohenow... Poslubienie nie-kohena wykluczalo corke kohena z udzialu w ofiarach, jednak odzyskiwala prawa jesli wrocila po rozwodzie do domu ojca...
Mezczyzna nie bylby zdyskwalifikowany w takiej sytuacji, jednak hermafrodyta o nieustalonej tosamosci plciowej w tym wzgledzie byl traktowany jak kobieta...).

4. W czym jest on podobny i do mezczyzn i do kobiet (zarazem)?

Za uderzenie lub przeklinanie go (sprawca) zaciaga wine, jak w przypadku (takiego postepku wobec) mezczyzn i kobiet (Szemot 21:15-17),

a ten kto zabilby go przypadkowo - musi pojsc na wygnanie (Szemot 21:19), jesli zas (zamordowalby go) z premedytacja wtedy (morderca) karany jest smiercia (Szemot 21:14).

Jego matka musi (za urodzenie go) przyniesc (do Swiatyni) ofiarowanie jak za chlopca i jak za dziewczynke;

I jak mezczyzni i kobiety moze on miec udzial w uswieconych darach (np. z terumah) poza granicami (nawet za murami Jerozolimy).

A spuscizne (o ile nie ma innych spadkobiercow...) moze odziedziczyc jak mezczyzni i kobiety.

5. A w czym nie wykazuje on podobienstwa ani do mezczyzn ani do kobiet (jest odmienny)?

Poniewaz z powodu jego nieczystej kwestii teruma nie moze byc spalana, ani wkraczanie na teren Swiatyni w stanie skazenia rytualnego nie naklada na niego kary (poniewaz kara mogla byc nakladana tylko na osoby o ustalonej tozsamosci plciowej).

Nie moze byc sprzedany jako Hebrajski niewolnik, odmiennie niz mezczyzni i kobiety
(prawa dotyczace zydowskiego niewolnika czy niewolnicy - w zasadzie sprzedawanych wierzycielowi do 'odpracowania' zadluzenia - mieli oni swoje prawa, niektore wspolne a inne rozne w zaleznosci od plci. Omowione w Szemot 21:2,7).

I nie moze byc wyceniony, odmiennie niz mezczyzni czy kobiety.

Jesli ktos powiada: 'Staje sie nazirem, jesli on nie jest ani mezczyzna ani kobieta' - taka osoba staje sie nazirem.

Rabbi Yose powiada: hermafrodyta jest stworzeniem samym w sobie, a Medrcy nie moga o nim decydowac.
Lecz to nie jest tak z kims o watpliwej tozsamosci plciowej, gdyz taki ktos jest czasami mezczyzna, a kiedy indziej kobieta.

Miriam

Jedna z najpiekniejszych metafor jest porownanie Shavuot do slubu z B-giem, gdzie HaShem jest Narzeczonym, a panna mloda - Israel.

Rozwijajac to porownanie, Pesach jawi sie jako czas 'zalotow' B-ga, Shavuot to celebracja zaslubin, a Sukkot - ustanowienie bayit ne-eman, domostwa i rodziny zakorzenionej w Judaizmie...

Jeden z Midraszy opowiada, ze Bog trzymal nad glowami zgromadzonych Zydow Gore Synaj, mowiac: 'Przyjmij moja Tore, bo inaczej...'

Nie ma to byc rozumiane jak obraz 'wymuszenia'! Uznawane jest za wizerunek tradycyjnej w Judaizmie chupy - slubnego baldachimu!
Postepujac tym sladem dalej - Tablice sa tu jak ketuba dostarczana pannie mlodej na dowod zawarcia malzenstwa. Gdy ketuba byla przekazana - malzenstwo uznawano za uprawomocnione.
To dlatego Moshe roztrzaskal przyniesione Tablice, gdy zorientowal sie w grzechu 'zlotego cielca' - gdyby dostarczyl je ludowi, grzech stalby sie jeszcze gorszy, bylby dowodem 'zdrady malzenskiej'! Wreczenie ketuby uprawomocnia malzenstwo...

Nastepne Tablice B-g nakazal sporzadzic Moshemu, jak w Midraszu w ktorym przyjaciel mezczyzny o ktorego zonie krazyly pogloski ze byla niewierna - aby uratowac malzenstwo zniszczyl ketube, by moc powiedziec, ze ta kobieta przeciez nie jest twoja zona, a jesli jest - to gdzie jest ketuba... Zona okazala sie jednak godna zaufania, maz wybaczyl jej ze lekkomyslnym zachowaniem narazila sie na pomowienie, a jego honor na szwank (coz, Zydzi pod Gora Synaj NAPRAWDE sprzeniewierzyli sie...), a przyjaciel dostal polecenie dostarczenia ketuby w miejsce zniszczonej... Zawierajacej te same slowa, ale - na jego koszt... A ketuby bywaja kosztowne, sa kunsztownie pisane na ozdobnym pergaminie, gesim piorem jak Zwoj Tory, przez sofera wyksztalconego w swym fachu, czasem pisane sa nawet zlotem... Prawdziwe male dziela sztuki!

Konkretnym wyrazem tej tradycji i wierzenia jest sefardyjski zwyczaj odczytywania podczas Shavuot 'ketuby' spisanej na zaslubiny B-ga z Narodem Israela.

Po otwarciu Arki w Pierwszym Dniu Shavuot, zanim Zwoj Tory zostanie z niej wyjety, odczytywany jest tekst tej ketuby, jak na realnych zaslubinach Zydowskiej pary mlodej...

Jezyk tej ketuby jest adaptacja tekstu tradycyjnej ketuby, znajdziemy tu wszystkie niezbedne czesci: date wydarzenia, zobowiazania Pana Mlodego, opis darow jakie daje On pannie mlodej i przyrzeczenia obowiazujace Go na przyszlosc. Podaje wymagana Prawem zgode narzeczonej, zawiera przysiegi i stwierdzenie prawomocnosci aktu, ma swiadkow, a nawet zyczenia dla Mlodych...

Mamy szanse z tej okazji zapoznac sie ze struktura i brzmieniem tradycyjnej ketuby. I mozliwosc uswiadomienia sobie, z Kim jestesmy zwiazani, bo przeciez ten 'dokument' nas dotyczy... !!!
---------------------------------------------------------------------
W piatek, szostego Sivan, dnia wyznaczonego przez Pana na objawienie Jego ukochanemu ludowi Tory

NIEWIDZIALNY zstapil z Synaju, JASNIEJACY - z Seiru i ukazal sie wszystkim krolom Ziemi z Gory Paran,

W roku 2448 od stworzenia swiata, dzieki ktoremu to wydarzeniu dana nam jest mozliwosc przemierzania Ziemi, na podstawie oswiadczenia Boga, jak jest zapisane: 'Gdyz On zalozyl ja nad morzami i ustalil ponad zalewem wod' (Psalm 24:2)

Narzeczony (B-g), Wladca nad wladcami, Ksiaze ksiazat, Wyrozniany posrod wybranych,
Ktorego usta sa przyjemne,
a wszystko w Nim - zachwycajace,
rzekl do poboznej, przeslicznej i cnotliwej dziewicy (lud Israela), ktora jedyna sposrod wszystkich niewiast zyskala Jego przychylnosc, piekna jak ksiezyc, jasniejaca jak slonce, jak zstepujace pod sztandarami mnostwo fascynujaca:

Wiele dni bedziesz Moja, a Ja bede twym Wybawca.

Spojrz! Poslalem jej przez prawodawce Jekutiela (Moshe Rabenu) zlote zasady (moralne).

Badz Moja towarzyszka zycia zgodnie z Prawem Mojzesza i Israela, a Ja bede cie szanowal, wspieral i utrzymywal. I bede twym schronieniem i ucieczka w wiecznotrwalym oddaniu.

A za twoje dziewicze zawierzenie zarezerwuje dla ciebie Tore dajaca zycie, przez nia ty - i twoje potomstwo - zyc bedziecie, spokojnie i w zdrowiu.

Za zgoda panny mlodej (Israela) zostala ona Jego malzonka.

Tak to wieczyste przymierze, wiazace ich na zawsze, zostalo pomiedzy nimi zawarte.

Nastepnie Pan Mlody zgodzil sie dodac do powyzszego wszystkie przyszle objasnienia Pism, wlaczajac Sifra, Sifre, Haggade i Tosefte.
I ustanowil prymat 248 nakazow, zobowiazujacych dla wszystkich, i dodal do nich 365 zakazow. (To aluzja do Tarjag Micwot, 613 Przykazan w Judaizmie...)

WIANO jakie narzeczona wnosi z domu jej ojca polega na pojetnym i rozumiejacym sercu, uszach zdatnych do wsluchiwania sie i spostrzegawczych oczach.

W ten sposob z calosci kontraktu i wiana, z dodatkiem pozytywnych i negatywnych przykazan, wynika nastepujace podsumowanie:
'Czcij Boga i przestrzegaj Jego przykazan; to odnosi sie do calego rodzaju ludzkiego' (Ecc.12:13)

Narzeczony, by uprzywilejowac Swoj lud Israela
i przekazac mu kosztownosci,
na Siebie przyjal odpowiedzialnosc za ten kontrakt slubny i placi zan z najlepszej czesci Swej wlasnosci.

Wszystkie wymienione warunki sa wiazace i ustalone na wszelkie czasy.

Pan Mlody poprzysiagl dotrzymac ich jako wyraz przychylnosci dla Jego ludu, jak i by umozliwic dziedzictwo majatku tym, ktorzy Go kochaja.

W ten sposob Pan zlozyl Swe przyrzeczenie.

Formalnosci prawne zwiazane z dostarczeniem dokumentu narzeczonej byly nalezycie przestrzegane, a jest to dokument wiekszy niz Ziemia i szerszy niz morza razem wziete.

Oswiadcza sie wobec tego, ze wszystko jest prawomocne, jasne i ustalone.

Wzywam niebiosa i ziemie na wiarygodnych swiadkow.

Oby Pan Mlody radowal sie z narzeczonej, ktora wzial jako Swoj dzial!
I niech panna mloda wypowie slowa dziekczynienia, radujac sie Mezem jej mlodosci!

I powiedzmy Amen.