Konserwatywna Społeczność Żydowska w Polsce

Miriam

Zwienczeniem Jamim Noraim, dziesieciu Strasznych Dni, gdy decyduje sie los ludzi i swiata, jest Jom Kipur.

W czasach Swiatyni byl to jedyny dzien, kiedy Arcykaplan wchodzil do Swietego Swietych oraz wymawial Niewymawialne Imie Boga.
Dokonywal w tym dniu potrojnego przeblagania za grzechy, swoje, kaplanow oraz ludu.
Jom Kipur to jedyny post nakazany w Torze, zarazem najwznioslejsze Swieto Judaizmu. Z racji trudnosci jakie sprawia calodzienny post, jest tez jedynym swietem, ktore w diasporze trwa tak jak w Izraelu tylko 1 dzien.
Ofiary skladane w czasach Swiatyni obecnie zastapila modlitwa. Jednak odczytuje sie fragmenty z Tory mowiace o sluzbie Swiatynnej.
Jom Kipur nazwany jest tez Szabat Szabaton, najwazniejszym Szabatem Roku.

W 2012 roku Jom Kipur zaczyna sie wieczorem we wtorek 25 wrzesnia...

Tego dnia, jak i w kazdy Szabat, zabroniona jest praca.

W Jom Kipur poscimy 25 godzin, jednak jest micwa, aby stol nakryc jak na uczte bialym obrusem oraz zapalic swiece. Post rozpoczynamy na godzine przed zachodem slonca we wtorek, zakonczymy w srode wieczorem, 26 wrzesnia 2012...

Co potrzebujemy na Jom Kipur?

Z Tory przygotowujemy czytania na ten dzien: na Szacharit z Wajikra 16:1-34, na Maftir czyta sie z drugiego Zwoju Tory fragment Bemidbar 28, haftara jest z Jeszaji 57:14-21, 58:1-14
na Minche z Wajikra 18:1-30, Haftara: Jona 1-4 i Micha 7:18-28
Podobnie jak w Rosz Haszana ubieramy sie w biel, mozemy uzyc kittla, jesli go mamy.
Potrzebujemy tez dwie swiece, jak na Szabat.
Zonaci mezczyzni zapalaja dluga swiece, zwana 'na zdrowy rok'. Wdowa moze taka swiece zapalic dla siebie.
I kobieta i mezczyzna, ktorzy utracili rodzicow, zapalaja swiece pamieci, powinna plonac przez caly Jom Kipur. Stawiamy jedna swiece, niezaleznie, czy stracilismy oboje rodzicow, czy tylko jednego z nich. Mezczyzna zapala dla swoich rodzicow, kobieta dla swoich. Zakladajac wiec, ze zyjemy w malzenstwie i przynajmniej jedno z rodzicow zony i meza nie zyje - potrzebujemy w sumie 5 swiec na Jom Kipur.

W Jom Kipur, poza tym ze nie pracujemy, nie jemy ani nie pijemy od wieczora Erew Jom Kipur (25 wrzesnia) do ukazania sie gwiazd w Jom Kipur 26 wrzesnia - obowiazuje nas piec dodatkowych ograniczen:
1. nie myjemy zebow, nie pluczemy ust, nie golimy sie ani nie strzyzemy
2. nie myjemy sie, wolno umyc konce palcow po wstaniu rano z lozka i po skorzystaniu z toalety.
3. nie namaszczamy sie (uwaga na olejki, masci, dezodoranty... sa wliczone do zabronionych w Jom Kipur)
4. nie nosimy skorzanego obuwia (zabronione sa nawet czesciowe skorzane elementy, jak pasek zapiecia czy podeszwa...)
5. malzonkowie powstrzymuja sie od wspolzycia, nie powinni sie nawet dotykac w tym dniu.

Wszystkie te ograniczenia winny byc traktowane jak UWOLNIENIE OD CODZIENNOSCI, w zadnym razie nie jak utrapienie czy umartwienie.

Jak Aniolowie, odziani w biel, wolni od koniecznosci jedzenia czy picia, wolni na ten dzien od seksualnosci - spedzimy ten dzien na modlitwie i blaganiach o Boze przebaczenie.

W Erew Jom Kipur jestesmy zobowiazani zjesc obficie lekkostrawny posilek, nalezy jesc wiecej niz zwykle, aby latwiej zachowac post w nastepnym dniu. Jedzenie w Erew Jom Kipur jest taka sama micwa, jak poszczenie dnia nastepnego. Nasi Medrcy ucza, ze kto je w Erew Jom Kipur i posci w Jom Kipur, ma zaliczone jakby poscil dwa dni...
Posilek nalezy zakonczyc zanim zapadnie zmrok, aby jeszcze za dnia rozpoczac poszczenie - wg zasady omowionej w poscie dotyczacym Jamim Noraim, iz dodajemy z codziennosci do swietosci.

Przed wyjsciem do Synagogi nalezy poblogoslawic potomstwo.
Przed Mincha mezczyzni zanurzaja sie w mykwie
W Erew Jom Kipur dodajemy podczas Minchy dlugi Widuj, omowie to wyznanie win w osobnym rozdziale.

Zapala sie swiece, ktora bedzie plonac caly Jom Kipur, mezczyzna zapala dluzsza swiece 'zdrowia', a oboje - swiece zwana 'swiatlo duszy', na wynagrodzenie grzechow rodzicow. Nie wyglasza sie przy tym blogoslawienstwa.
Mozna obie swiece zapalic w Synagodze, albo obie w domu, albo jedna w domu a druga w synagodze, zgodnie z miejscowym zwyczajem.

Tallit nalezy zalozyc przed zachodem slonca, poniewaz powinno sie byc odzianym w tallit podczas modlitwy KOL NIDREI i na Maariw.

Przed zapadnieciem zmroku kobieta zapala swiece na Jom Kipur i odmawia blogoslawienstwa:

BARUCH ATA ADONAJ ELOHEJNU MELECH HAOLAM ASZER KIDSZANU BEMICWOTAW WECIWANU LEHADLIK NER SZEL JOM HAKIPURIM
(... Ten, Ktory uswiecil nas Swoimi przykazaniami i nakazal nam zapalac swiece na Jom Kipur).

oraz ...SZEHECHEJANU...

Jesli kobieta wezmie udzial w nabozenstwie w synagodze, nie powinna juz tam odmawiac ...Szehechejanu.

EREW JOM KIPUR nazywany jest NOCA KOL NIDREJ.

Wiekszosc kongregacji odmawia najpierw Tefilah Zakkah. Modlitwe te ulozyl Rabbi Avraham Danzig, z wyznan grzechow i prosb. Jest przeznaczona dla mezczyzn, jesli kobieta chce tez odmowic ta modlitwe, powinna opuscic grzechy typowo meskie (jak np. pozadliwe spogladanie na kobiete...). W Machzorze na Jom Kipur te fragmenty sa celowo wziete w nawias, by ulatwic kobietom odmawianie modlitwy. Poniewaz tekst zajmuje 20 stron Machzoru, trudno przytaczac go tutaj...

Niektore wspolnoty odmawiaja Wyznanie Rabbiego Nissima Gaona, z XI wieku ery wspolnej, ta modlitwa jest krotsza, ale i tak zamieszczona na 6 stronach druku...

W tym roku ci z nas, ktorzy nie zaopatrzyli sie w Machzor na Jom Kipur moga w czasie tej wstepnej modlitwy zastapic slowa szczegolnym skupieniem, pamiecia o wlasnej grzesznosci, co jest kondycja calej ludzkosci, stawieniem sie przed Bogiem z ta swiadomoscia i w pokornej postawie blaganiem o Boze przebaczenie.

Obysmy dozyli z laski Boga, ze w nastepne Wielkie Swieta wszyscy bedziemy zaopatrzeni w niezbedne modlitewniki, wspolne w tym dniu dla wszystkich Zydow na kuli ziemskiej... i bedziemy w stanie razem modlic sie ustalonymi slowami.

Ken Jehi Racon!
--------------------------------------------------------

Jeszcze za dnia rozpoczynamy odmawianie modlitwy Kol Nidrei. Jest to uniewaznienie naszych zobowiazan, ktorych nie bylismy w stanie wypelnic lub zlozylismy pochopnie. Obejmuje tez rok, ktory zaczal sie w Rosz Haszana. Nie znaczy to, ze Zydzi moga nie przestrzegac zobowiazan, lamac dane slowo. To nieporozumienie! Nie dotyczy tez slowa danego przed sadem, jak wiemy Aseret HaDibrot zabrania falszywego zeznawania... Bledne rozumienie tego obrzedu bylo w przeszlosci czestym powodem atakow antysemitow, gloszacych, ze slowo dane przez Zyda jest niewiele warte, poniewaz jest z gory uniewazniane...

Czego wiec dotyczy deklaracja Kol Nidrei?
Otoz modlitwa ta stwierdza, ze niewazne staja sie wszelkie przyrzeczenia, slubowania i przysiegi, zlozone pod przymusem, pochopnie albo - nieswiadomie!
Uniewaznione zostaja przysiegi odnoszace sie bezposrednio do stosunkow z Bogiem, nie zas dotyczace zobowiazan wobec ludzi!

Na rozpoczecie servisu KOL NIDREI obok Rabina lub Kantora staja dwie osoby dzierzace Zwoje Tory wydobyte na ta chwile z Aron HaKodesz. Jest to konieczne, poniewaz skladana za chwile deklaracja uniewazniajaca zobowiazania ma formalna, prawna nature i jak sad, bet din, wymaga obecnosci 3 osob...
Porownuje sie to tez do sytuacji Mojzesza modlacego sie o zwyciestwo nad Amalekitami, kiedy to Chur i Aharon stali po obu stronach Mosze Rabenu.

Modlitwa Kol Nidrei powinna byc wyrecytowana trzykrotnie, Kantor zaczyna pierwsza recytacje cichym glosem (zebrani polglosem odmawiaja z Kantorem), jak osoba ktora przybywa do palacu krola i jest przerazona ta sytuacja. Powtorzenie wykonuje sie nieco glosniej, jak mowi osoba, ktora juz zawarla z krolem znajomosc. Trzeci raz odmawia sie glosno, jak osoba czujaca sie w obecnosci krola pewnie, zaprzyjazniona. Tym krolem jest oczywiscie ON, Krol Krolow, Melech Malchej HaM'lachim...

Na wstepie spiewamy wiele razy:

OR ZARUA LA-CADIK, U-L'JISZEREJ LEW SIMCHA.
(Swiatlo jest rozsiewane przez sprawiedliwych i przez prawego serca - radosc).

Nastepnie Kantor lub ktorys z dwoch pozostalych mezczyzn recytuje 3 razy:
AL DAAT HAMAKOM WE-AL DAAT HAKAHAL BISZIWA SZEL MAELAH UWISZIWAH SZEL MATA, ANU MATIRIN LEHITPALEL IM HAAWAREJANIM
(Za Zgoda Wszechobecnego, i za zgoda wspolnoty, w obecnosci Sadu powyzej i w zgromadzeniu Sadu ponizej, upowazniamy zgodnie ze zwyczajem wzniesienie modlow przez grzesznikow).

Teraz nastepuje trzykrotne wyspiewanie Kol Nidreji

KOL NIDREJI WEESAREJ, USZEWUEJ, WACHARAMEJ, WEKONAMEJ, WEKINUSEJ, WECHINUJEJ, DINEDARNA, UDISZTABANA, UDACHARIMNA, UDASARNA AL NAFSZATANA. MIJOM KIPURIM ZEH AD JOM KIPURIM HABA ALEJNU LETOWA. BECHULEHON ICHARATNA WEHON. KULEHON JEHON SZARAN, SZEWIKIN, SZEWITIN, BETELIN UMEWUTALIN, LA SZERIRIN WELA KAJAMIN. NID'RANA LA NIDREJI, WEESARANA LA ESAREJ, USZEWUATANA LA SZEWUOT

*Wszystkie przyrzeczenia, zakazy, przysiegi, poswiecenia, ofiarowania i wzbronienia lub rownowazne okreslenia, jakie mozemy slubowac, przysiac, poswiecic lub zakazac sobie samym od tego Jom Kipur do nastepnego Jom Kipur, ktory oby nadszedl dla naszego dobra. W odniesieniu do tego wszystkiego czego nie uznajemy. Wszystko to powinno byc zniszczone, porzucone, skasowane, niewazne i anulowane, nie obowiazujace w praktyce.
Nasze przyrzeczenia nie sa dluzej wiazacymi przyrzeczeniami; nasze zakazy nie sa dluzej zobowiazujacymi zakazami i nasze przysiegi nie sa dluzej waznymi przysiegami.*

Nastepnie Kantor wyglasza 3 razy (a po nim 3 razy mowia zebrani):

WENISLACH LECHAL ADAT BENEJI ISRAEL WELAGER HAGAR BETOCHAM, KI LECHAL HAAM BISZEGAGAH

(I bedzie wybaczony grzech nierozmyslny calemu zgromadzeniu Dzieci Izraela i obcym sposrod narodow zamieszkujacych posrod niego az po dzis dzien)

Jeden raz kieruje do Boga prosbe Kantor:

S'LACH NA LAAWON HAAM HAZE KEGODEL CHASDECHA WECHAASZER NASATA LAAM HAZE MIMICRAJIM WEAD HENA, WESZAM NEEMAR:
(WYBACZ, PROSZE NIEGODZIWOSC LUDU, ZGODNIE Z WIELKOSCIA TWEJ DOBROCI, JAK WYBACZYLES LUDZIOM Z EGIPTU AZ PO DZIS DZIEN. POWIEDZIANO TAM:)

Teraz zebrani zaczynaja, wyglaszajac 3 razy, a po nich 3 razy odmawia Kantor:

WAJOMER ADONAJ SALACHTI KIDWARECHA

(I ADONAJ POWIEDZIAL "WYBACZYLEM ZGODNIE Z TWOIM SLOWEM!")

Jest to nawiazanie do modlitwy Mojzesza po grzechu Ludu - w zwiazku z klamliwa relacja szpiegow wyslanych do Ziemi, ktora Bog nakazal zdobyc. Bog wybaczyl wtedy, mamy nadzieje, ze wybaczy i teraz...)

Nastepnie zgromadzeni wraz z Kantorem recytuja Szehechejanu, (wylaczajac osoby, ktore juz wypowiedzialy te slowa w domu po zapaleniu swiec na Jom Kipur).

BARUCH ATA ADONAI ELOHEJNU MELECH HAOLAM, SZEHECHEJANU WEKIJMANU WEHIGIJANU LAZMAN HAZE.

(Blogoslawionys Ty, Adonaj, nasz Bog, Krol wszechswiata, Ktory zachowales nas przy zyciu, utrzymal nas i doprowadzil az do tego czasu.)

Nastepnie rozpoczyna sie Maariw, od modlitwy BARECHU, po blogoslawienstwie odmawiamy SZEMA ISRAEL. Wyjatkowo w tym dniu glosno zmawiamy zazwyczaj odmawiane po cichu:
BARUCH SZEM KEWOD MALCHUTO LEOLAM WAED
----------------------------------------------------------------------------

Po odmowieniu Szmone Esre nastepuje WIDUJ, wyznanie grzechow.

Zebrani w tym czasie stoja z gleboko pochylona glowa, wyrazajac tak swa skruche i zawstydzenie. Nie nalezy sie podpierac o lawke lub sciane w tym czasie, chyba ze kondycja fizyczna nam nie pozwala wytrwac w tej niewygodnej pozycji...

ASZAMNU (Zgrzeszylismy)
Przy kazdym grzechu, ktorych jest wymienianych 24 (ulozone sa wg alefbetu, zas na litere ostatnia, Taw, sa wyglaszane 3 grzechy) uderzamy sie piescia prawej reki po lewej stronie piersi.
To wyznanie win dotyczy grzechow calego narodu.

Glosne wyznanie win jest niezbedne dla odczucia zalu i okazanie skruchy. Czlowiek ma tendencje do racjonalizowania sobie swych zlych czynow, mawiamy 'wszyscy tak robia'; albo - co gorsza - wyciagamy korzysci z grzechu i przekroczenia, lub przynajmniej przyjemnosc...

Jesli mamy szczerze zalowac, musimy uswiadomic sobie cala ohyde zla. Ucieczka w lagodzenie tego, co zrobilismy utrudni nam powrot do Ojca, powrot do czynienia dobra... Jak jednak odnalezc swoj osobisty grzech w zestawie oficjalnym grzechow??
Coz, wierzcie mi, kazdy wymieniony popelnilismy na wiele roznych sposobow...

Sa cale ksiazkowe zestawy wyjasnien, jaki zakres zlych uczynkow podlega pod dany grzech, jeden z 24. Niestety - to znowu sa cale dziesiatki stronic...

Po krotszym wyznaniu win nastepuje drugie, dluzsze, zwane AL CHET (PRZEZ GRZECH..., Z powodu grzechu...) gdzie kazdej literze alefbetu przypisane sa dwa rodzaje grzechow. A wiec sa tu 44 grzechy. Przy kazdym powtorzeniu slowa SZECHATANU (zgrzeszylismy) uderzamy sie prawa piescia w lewa piers. To wyznanie osobiste, dotyczace nas personalnie.

Po zakonczeniu tego drugiego wyznania win nastepuje odmawianie Selichot, prosb o wybaczenie.
pozniej spiewa sie AWINU MALKEJNU.

Modlitwy konczy odpowiedni do dnia tygodnia Szir HaYichud, Piesn Jednosci, prawdopodobnie dzielo Szmuela bar Kalonymus, z XII wieku, wiele wspolnot w noc Jom Kipur odmawia cale siedem czesci... (41 stron, wybaczcie, nie da rady tu wstawic...
MUSIMY zdobyc Machzory...)

Jesli obecny jest zalobnik, zmawiany jest Kaddisz. I na tym konczy sie dlugi w tym dniu Maariw.

Tekst WIDUJ - w nastepnym poscie...

Miriam

WIDUJ

Wyznanie win powtorzymy w Jom Kipur dziesieciokrotnie.
Pierwszy raz - po wyspiewaniu Kol Nidrej.

ELOHEJNU WELOHEJ AWOTEJNU TAWO LEFANEJCHA TEFILATENU,
WEAL TITALAM MITECHINATENU, SZEEJN ANU AZEJI FANIM UK'SZEI OREF, LOMAR LEFANEJCHA ADONAI ELOHEJNU WELOHEJ AWOTEJNU, CADIKIM ANACHNU WELO CHATANU AWAL ANACHNU WAAWOTEJNU CHATANU.

(WYMIENIAJAC KAZDY z ponizszych grzechow uderzamy sie piescia w lewa strone piersi, pochyleni w niskim poklonie, nie nalezy wspierac sie o lawke czy sciane...)

-ASZAMNU, BAGADNU, GAZALNU, DIBARNU DOFI.
-HEEWINU, WEHIRSZANU, ZADNU, CHAMASNU, TAFALNU SZEKER.
-JAACNU RA, KIZAWNU, LACNU, MARADNU, NIACNU, SARARNU, AWIJNU, PASZANU, CARARNU, KISZIJNU OREF.
-RASZANU, SZICHATNU, TIAWNU, TAIJNU, TITAENU.

-SARNU MIMICWOTEJCHA UMIMISZPATEJCHA HATOWIM, WELO SZAWA LANU. WEATA CADIK AL KOL HABA ALEJNU KI EMET ASITA WAANACHNU HIRSZAENU.

- MA NOMAR LEFANEJCHA JOSZEW MAROM, UMA NESAPER LEFANEJCHA SZOCHEN SZECHAKIM, HALO KOL HANISETAROT WEHANIGELOT ATA JODEA.
(gdy bedziemy ostatni raz odmawiac Widuj podczas koncowej czesci ceremonii zwanej NEILA, w tym miejscu zakonczymy wyznanie win)

-ATA JODEA RAZEJI OLAM, WETAALUMOT SITREJ KOL CHAJ. ATA CHOFES KOL CHADEREJ WATEN, UWOCHEN KELAJOT WALEW. EJN DAWAR NEELAM MIMECHA, WEEJN NISETAR MINEGED EJNEJCHA.

-UWECHEN JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAJ ELOHEJNU WELOHEJ AWOTEJNU, SZETIS'LACH LANU AL KOL CHATOTEJNU, WETIM'CHAL LANU AL KOL AWONOTEJNU, UT'CHAPER LANU AL KOL P'SZAEJNU.

(ELOHEJNU)- Boze nasz i Boze naszych przodkow, oby doszla przed Ciebie modlitwa nasza, a nie odwracaj sie od blagania naszego, bo nie jestesmy az tak zuchwalego oblicza ani sztywnego karku, by mowic przed Toba: Panie, Boze nasz i Boze przodkow naszych, sprawiedliwi jestesmy i nie zgrzeszylismy - albowiem istotnie grzeszylismy, my i nasi przodkowie.

(ASZAMNU)- Zgrzeszylismy, sprzeniewierzylismy sie, grabilismy, mowilismy bluznierstwa, wprowadzalismy w blad i zloczynili, bylismy zuchwali, dopuszczalismy sie gwaltu, zmyslalismy rzeczy falszywe. Doradzalismy zlo, klamalismy, szydzilismy, bylismy odstepcami, lzylismy, bylismy przekorni, grzeszylismy, bylismy przestepni, gnebilismy, bylismy zatwardzialego karku, bylismy zlosliwi, tepilismy, bylismy skazeni, bladzilismy i zwodzilismy.

(SARNU) - Odstapilismy od Przykazan Twoich i od Praw Twoich dobrych i nie daly korzysci nam, ale Tys sprawiedliwy we wszystkim, co przytrafilo sie nam, gdyz wiernie wykonywales, podczas gdy mysmy zloczynili.

(MA) - Coz mamy mowic przed Toba, Ktory zasiadasz na wysokosci, i co mozemy powiedziec Tobie, Ktorys w najwyzszych Niebiosach? Bowiem wszystko, ukryte i jawne Ty znasz.

(ATA) - Ty znasz tajemnice swiata i najskrytsze tajniki wszystkich zyjacych. Ty badasz wszystkie zakatki wnetrza i doswiadczasz mysli i uczucia (dosl.: serca). Nie ma rzeczy ukrytej przed Toba i nic tajnego nie jest dla Twych oczu.

(UWECHEN) - Tak wiec, oby bylo Twa wola, Adonaj, Boze nasz i Boze naszych przodkow, ze wybaczysz nam wszelkie grzechy popelnione nieumyslnie i przebaczysz nam grzechy uczynione rozmyslnie i wyrazisz zgode na nasza pokute za wszelkie grzechy buntownicze.

Miriam

Drugie wyznanie grzechow, od pierwszych slow zwane AL CHET (Z powodu grzechu...) jest dluzsze, dotyczy osobistej grzesznosci, podobnie jak ASZAMNU ulozone jest w zgodzie z alefbetem hebrajskim.

Odmawianie powinno wygladac podobnie jak pierwszej czesci WIDUJ, opisanej powyzej. Jednak uderzamy sie w piers nie przy nazwie grzechu, a przy powtarzajacym sie wielokrotnie slowie: SZECHATANU (Zgrzeszylismy).

AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEONES UWRACON,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEIMUC HALE.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BIW'LI DAAT,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEWITUJ SZEFATAJIM.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BAGALUJ UWESATER,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEGILUI ARAJOT.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEDIBUR PE,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEDAAT UWEMIRMA.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECHARHOR HALEW,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEHONAAT REA.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEZIDUJ PE,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BIZEJDAT Z'NUT.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEZADON UWISZEGAGA,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEZILZUL HORIM UMORIM.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECHOZEK JAD,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECHILULHASZEM.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BETIFESZUT PE,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BETUMAT SFATAJIM.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEJECER HARA,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEJODEIM UWELO JODEIM.
(Z powodu grzechu jaki popelnilismy przed Toba, pod przymusem i z wolnej woli
i za grzech, jakim zgrzeszylismy przed Toba w zatwardzialosci serca,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba bezwiednie
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba mowa naszych warg,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba publicznie lub prywatnie,
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba przez brak moralnosci seksualnej,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba przez okrutna mowe naszych ust
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba swiadomie i podstepnie,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba myslami w glebi serca
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba krzywdzac przyjaciela,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba nieszczeroscia wyznan naszymi ustami
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba w lubieznych spotkaniach,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba z premedytacja i nieumyslnie
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba lekcewazac rodzicow i nauczycieli,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba wymuszajac sila
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba zniewazajac Twe Imie,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba w nierozsadnej mowie naszych ust
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba brukajac nasze wargi,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba ze zlej sklonnosci
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba krzywdzac tych, ktorzy byli tego swiadomi i tych,ktorzy nie byli tego swiadomi...)

WEAL KULAM, ELOAH SLICHOT, SLACH LANU, MECHAL LANU, KAPER LANU.
(Za to wszystko, o Boze wybaczenia, wybacz nam, odpusc nam, przyjmij nasza pokute.)

AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECHAFAT SZOCHAD,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECHACHASZ UWECHAZAW.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BELASZON HARA,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BELACON.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEMASA UWEMATAN,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEMAACHAL UWEMISZTEH.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BENESZER UWEMARBIT,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BINETIJAT GARON.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BESIKUR AJIN,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BESIACH SIFTOTEJNU.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECEJNAIM RAMOT,
WEAL CHAT SZECHATANU LEFANEJCHA BEAZUUT MECACH.
( Za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie zamieszani w korupcje
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie odrzuceniem i niewiarygodnoscia,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie zla mowa
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie szyderstwem,
za grzech jakim zgrzeszylismy przecie Tobie w transakcjach handlowych
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie w jedzeniu i piciu,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie przez odsetki i lichwe
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie wyniosloscia,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie wscibskim podgladaniem
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie mowa naszych ust - bez zastanowienia,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie zarozumialym spojrzeniem
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie z cynicznym obliczem...)

WEAL KULAM, ELOAH SELICHOT, SLACH ALNU, MECHAL LANU, KAPER LANU. (To wszystko, o Wybaczajacy Boze, przebacz nam, odpusc nam, przyjmij nasza pokute)

AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BIFRIJKAT OL,
WEAL CHAT SZECHATANU LEFANEJCHA BIFLILUT.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BICEDIJAT REA,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BECARUT AJIN.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEKALUT ROSZ,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BEKASZJUT OREF.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BERIJCAT RAGLAJIM LEHARA,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BIRECHILUT.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BISZEWUAT SZAWE,
WEAL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BESINAT CHINAM.
AL CHET SZECHATANU LEFANEJCHA BITESUMET JAD,
WEAL CHAT SZECHATANU LEFANEJCHA BETIMEHONLEWAW.
(Za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie odrzucajac Twe jarzmo
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie w sadzie,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie usidlajac przyjaciela
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie zawistnym okiem,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie frywolnoscia
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie z uparta zawzietoscia,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie kierujac ochoczo nasze kroki ku zlu
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba plotkarstwem,
za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie lekkomyslnie przysiegajac
i za grzech jakim zgrzeszylismy przeciw Tobie bezpodstawnie nienawidzac,
za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba w sprawach finansowych
i za grzech jakim zgrzeszylismy przed Toba z powodu chaosu w sercu...)

WEAL KULAM, ELOAH SELICHOT, SLACH LANU, MECHAL LANU, KAPER LANU. (To wszystko, o Wybaczajacy Boze, przebacz nam, odpusc nam, przyjmij nasza pokute.)

WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM OLAM.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAWIM ALEJHEM CHATAT.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJWIM ALEJCHEM KORBAN OLEH WEJORED.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM ASZAM WADAJ WATALUJ.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM MAKAT MAREDUT.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM MALKUT ARBAJIM.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM MITAH BIDEJI SZAMAJIM
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM KARET WAARIRI.
WEAL CHATAJIM SZEANU CHAJAWIM ALEJHEM ARBA MITOT BEJT DIN - SEKILAH SEREFAH, HEREG, WECHENEK.
(I za grzechy, za ktore jestesmy zobowiazani zlozyc ofiare przeblagalna.
I za grzechy, za ktore jestesmy zobowiazani zlozyc ofiare za grzech (nieumyslny lub z braku starannosci).
I za grzechy, za ktore jestesmy zobowiazani zlozyc ofiare dobrowolna za grzech.
I za grzechy, za ktore jestesmy zobowiazani zlozyc ofiare za wine pewna lub grzech prawdopodobny.
I za grzechy za ktore sciagnelismy na siebie bicz za bunt.
I za grzechy za ktore sciagnelismy na siebie 40-to krotny bicz.
I za grzechy za ktore sciagnelismy na siebie kare smierci z Niebios.
I za grzechy za ktore sciagnelismy na siebie duchowe odciecie (keret) i bezdzietnosc.
I za grzechy za ktore sciagnelismy na siebie czworaka kare smierci wedlug sadu ziemskiego: przez ukamienowanie, spalenie, sciecie i uduszenie.

AL MICWAT ASE WEAL MICWAT LO TAASE, BEJIN SZEJESZ BA KUM ASE, UWEJIN SZEEJN BA KUM ASE.
ET HAGELUJIM LANU WEET SZEEJNAM GELUJIM LANU, ET HAGELUJIM LANU, K'WAR AMARNUM LEFANEJCHA, WEHODIJNU LECHA ALEJHEM, WEET SZEEJNAM GELUJIM LANU,LEFANEJCHA HEM GELUJIM WIJDUJIM, SZENEEMAR, HANISETAROT LA-ADONAJ ELOHEJNU, WEHANIGLOT LANU ULEWANEJNU AD OLAM, LAASOT ET KOL DIWREJ HA-TORA HAZOT.
KI ATA SALECHEN L'ISRAEL UMACHALAN L'SZIWTWEJ JESZURUN BECHAL DOR WADOR. UMIBALADECHA EJN LANU MELECH MOCHEL WESOLEACH ELA ATA.
(Za przekroczenie Przykazan pozytywnych (248 nakazow z Tory) i za przekroczenie Przykazan negatywnych (365 zakazow z Tory), czy byly naprawione przez dobry czyn,czy nie byly takim czynem wynagrodzone,
za jawne dla nas i sekretne, za znane nam i ktore juz wypowiedzielismy przed Toba i wyznalismy je Tobie. I te, ktore sa dla nas nieuswiadomione, ale jawne i znane Tobie, jak jest powiedziane:
GRZECHY NIESWIADOME SA PRZED ADONAJ, NASZYM BOGIEM, ALE JAWNE GRZECHY SA NASZE I NASZYCH DZIECI NA ZAWSZE,TAK ZE MOZEMY WYPELNIC SLOWA TORY.
Gdyz Tys Przebaczajacy Izraelowi i odpuszczajacy Pokoleniom Jeszuruna we wszystkich czasach, i jako ze nie mamy krola, ktory odpuszcza i przebacza - jak tylko Ciebie)

ELOHAJ AD SZELO NOCARTI EJNIJ CHEDAJ WEACHSZAW SZENOCARTI KILU LO NOCARTI, AFAR ANI BECHAJAJ, KOL WACHOMER BEMITATI. HAREJ ANI LEFANEJCHA KICH'LI MALE WUSZAH UCHELIMAH.
(Moj Boze, zanim zostalem stworzony - bylem nicoscia, a i teraz, gdy istnieje - jestem jakbym byl nic nie wart. Jestem pylem gdy zyje i z pewnoscia tym bede gdy umre. Spojrz - jestem przed Toba jak naczynie przepelnione wstydem i pokora).

JEHI RACON MILFANEJCHA, ADONAJ AWOTAJ, SZELO ECHETA OD [b]UMA SZECHATATI LEFANEJCHA MAREK BERACHAMECHA HARABIM AWAL LO AL JEDEI JISURIM WACHALAJIM RAJIM.
(Oby bylo to Twoja wola, Adonaj, moj Boze i Boze mych przodkow, ze nie bede grzeszyc ponownie. A co zgrzeszylem przeciw Tobiw, obys oczyscil przez Twe laskawe zmilowanie, lecz nie poprzez cierpienia lub ciezka chorobe...)

Po modlitwie WIDUJ zaczyna sie Maariw. Na zakonczenie Maariw zamykana jest Aron HaKodesz.
Jesli jest zalobnik, odmawia sie Kaddisz. W Jom Kipur zapewne w najmniejszej wspolnocie bedzie obecny minjan...

Miriam

Jest w zwyczaju studiowac w Jom Kipur Traktat Joma z Miszny.
Czytamy osiem rozdzialow Traktatu Joma (z aramejskiego: Dzien), a na zakonczenie fragment Joma 86a

Traktat ten omawia szczegolowo przygotowania najwyzszego Kohena i jego sluzbe w czasach Swiatyni, dopiero rozdzial 8 omawia kwestie pokuty osobistej.

W Wajikra 16 znajduje sie opis tej sluzby, a na stronach 411-470 Wajikra, wydania Tory Pardes Lauder znajduja sie obszerne wyjasnienia z rysunkami, pomagajcymi uzmyslowic sobie ta sluzbe.
------------------------------------------------------------------------
MISZNA, TRAKTAT JOMA

ROZDZIAL I

1. 'SZIWAT JAMIM KODESZ JOM HAKIPURIM...'
Siedem dni przed Jom Kipur zabierano najwyzszego Kohena z jego domu (tzn. separowano go od zony, by nie nastapil przypadek skazenia rytualnego wymagajacy siedmiodniowego pozostawania w odosobnieniu i zanurzenia w mykwie; nie starczyloby juz czasu na odzyskanie rytualnej czystosci przed Jom Kipur) do swiatynnej komnaty, i przygotowywano innego kohena jako Zastepce, gdyby ostatecznie Arcykaplan okazal sie niezdatny. Rabbi Jehuda powiada: 'Przygotowywano takze inna zone dla niego, gdyby jego zona zmarla, gdyz jest powiedziane: 'Powinien zadoscuczynic za siebie i swoj dom"; 'Jego dom' - to jest jego zona.
Mowili mu: 'Jesli tak sie zdarzy - to nie zniweczy sprawy'.

2. Kazdego z tych 7 dni wylewal krew, spalal kadzidlo, przygotowywal lampy menory, skladal w ofierze glowe i udziec. W kazdym innym dniu roku, jesli chcial skladac w ofierze jakies poswiecenie, mogl to robic. Gdyz najwyzszy kohen ma uprawnienie pierwszenstwa do skladania ofiar i pierwszenstwo wziecia porcji.

3. Sprowadzaja mu Medrcow sposrod Medrcow Sadu (znawcow Prawa), ktorzy czytaja mu o sluzbie tego dnia. Mowia wtedy do niego: 'Moj panie, Najwyzszy Kohenie, czytaj osobiscie (twymi wlasnymi ustami), byc moze zapomniales, lub moze nie wiedziales'.
Rankiem w przeddzien Jom Kipur wprowadzaja go do Wschodniej Bramy i przeprowadzaja przed nim byki, barany i owce, tak ze moze je uznac i byc dobrze obznajmiony ze sluzba.

4. Podczas calego siedmiodniowego okresu nie ograniczaja mu pokarmu ni napoju. Lecz w przeddzien Jom Kipur po zmroku nie pozwalaja mu jesc duzo, gdyz pokarm sprowadza sennosc.

5. Medrcy znajacy Prawo umieszczaja go pod nadzorem medrcow kaplanskich, ktorzy zabieraja go do wyzszej komnaty rodziny Awtinas, proszac go, by przyjal ich przewodnictwo i podazyl ich droga. Mowia mu: 'Moj panie, Najwyzszy Kohenie, jestesmy wyslannikami Sadu, a ty jestes naszym reprezentantem i reprezentantem sadowym; prosimy cie przez Tego, Ktory umiescil Swe Imie w tym Domu, bys nie zmienil czegokolwiek z tego, co ci powiedzielismy'.
Powinien zwrocic sie na bok i zaplakac, i oni powinni zwrocic sie na bok i zaplakac.

6. Jesli byl uczonym, powinien objasniac; lecz jesli nie byl, uczeni powinni objasniac jemu.
Jesli byl przywykly do czytania Pism, powinien czytac; a jesli nie byl - oni powinni czytac jemu. Z czego czytali mu? Z Ksiegi Joba, Ezry i Kronik. Zecharia ben Kevutal powiada - 'czesto czytalem mu z Ksiegi Daniela'.

7. Jesli zechce drzemac, mlodzi koheni pstrykali palcem wskazujacym i mowili mu: 'Moj panie, Najwyzszy Kohenie, wstan i ochlodz sie, kladac sie na podlodze'.
I zajmowali go, az do nastania czasu zabijania zwierzat (ofiarnych).

8.Kazdego dnia (roku) usuwali popioly z Oltarza Ofiarnego na wolanie herolda lub okolo tego czasu, obojetne czy przed tym, czy po tym. W Jom Kipur robiono to o polnocy, a w Swieta - o pierwszej Strazy.
I juz przed wolaniem herolda dziedziniec (Swiatyni) byl gotow zapelnic sie Zydami.

ROZDZIAL II

1. 'BARISZONAH, KOL MI SZEROCEH...'
Pierwotnie, kto chcial usunac popioly z Oltarza , robil to. Poniewaz (jednak) bylo ich wielu, pedzili na podest (rampe) i ktokolwiek wyprzedzil swych kolegow o 4 lokcie - wygrywal. Nawet jesli bylo ich dwoch, zarzadzajacy powiadal im: 'wystaw palec'. Co wystawiali? Jeden lub dwa, lecz nie wystawiali w Swiatyni kciuka.

2. Zdarzylo sie raz, ze mimo wyscigu zostalo dwoch i wspieli sie (obaj) na rampe, jeden z nich pchnal swego kolege, ktory spadl i zlamal noge. Sad uznal, ze wystepuje zagrozenie, ustalono, ze nie beda usuwac popiolow inaczej, jak (wyznaczajac do tego) przez losowanie.
Odbywaly sie 4 losowania; to jest pierwsze.

3. Drugie losowanie odbywalo sie, by wyznaczyc, kto zarzyna (zwierzeta ofiarne); kto wylewa krew; kto oczyszcza Oltarz Wewnetrzny z popiolow, kto oczyszcza Menore z popiolow; i kto przynosi na rampe konczyny (na codzienna ofiare spalania) - glowe i udziec, dwie przednie nogi, ogon i tylna noge, piers i grzbiet, oba boki i jelita - doskonala make, chawitim- ofiare pokarmowa i wino.
Trzynastu kohenow wygrywalo.
Ben Azzai, w obecnosci Rabbiego Akiwy, przytaczal slowa Rabbiego Jehoszui: 'Skladano w ofierze w tej samej kolejnosci (jak przynoszono)'.

4. Trzecie losowanie - 'Nowi do (ofiarowania) kadzidla przychodza i ciagna los!'
A czwarte - dla nowych i starych, by wskazac kto wnosi konczynu z rampy na Oltarz.

5. Codzienne ofiary byly przynoszone przez 9-ciu, lub przez 10-ciu, lub przez 11-tu, lub przez 12-tu, nie mniej i nie wiecej. Same ofiary - przez 9-ciu. Na Sukkot jeden dzierzyl butle z woda w rekach, stad mamy 10-ciu.
Po poludniu - przez 11-tu: poswiecenia przez 9-ciu, dodatkowo dwoch trzymajacych 2 bierwiona w rekach. W Szabat - przez 11-tu: poswiecenia przez 9-ciu, plus dwoch niosacych dwie szufle kadzidla do Chlebow Oblicza (Pokladnych). W Szabat podczas Sukkot - jeden (dodatkowy) niosl butle wody w rekach.

6. Baran byl ofiarowany przez 11-tu: mieso przez pieciu, jelta, wyborna maka i wino - kazde przez dwoch.

7. Byk byl skladany przez 24-ech: glowa i udziec - glowa przez jednego, a udziec przez dwoch; ogon i tylna noga - ogon przez dwoch i tylna noga przez dwoch; piers i grzbiet - piers przez jednego a grzbiet przez trzech; obie przednie nogi przez dwoch, oba boki przez dwoch; jelita, wyborna maka i wino - kazde przez trzech.
Do jakich przypadkow odnosi sie powyzsze? Dla ofiar spolecznosci; lecz ofiary prywtane, jesli chcial skladac, mogl to robic.
Zdejmowanie skory i porcjowanie tego i tego (ofiar spolecznosci i prywatnych) jest takie same.

Miriam

ROZDZIAL III

1.'AMAR LAHEM HAMEMUNE:...'
Mowil do nich Zarzadca: 'Wyjdzcie na zewnatrz i sprawdzcie, czy nadszedl czas zarzynania?'
Jesli nadszedl, ktos kto dostrzegl to mowi: BARKAI! (=blask slonca).
Mattisja ben Szmuel powiada: 'Caly wschod rozjasnil sie'. 'Az po Hebron?' I odpowiada: 'Tak'.

2. Dlaczego bylo to konieczne? Poniewaz raz wzeszlo swiatlo ksiezyca, a oni mysleli, ze rozjasnil sie wschod, tak wiec zarzneli codzienna ofiare, i wtedy zabrali to na miejsce spalania. zabrali Najwyzszego Kohena w dol, do mykwy. Taka byla zasada w Swiatyni: ktokolwiek wyproznil sie i ktokolwiek oddal mocz, musial obmyc swe rece i stopy.

3. Zadna osoba nie mogla wkroczyc na Dziedziniec Swiatyni aby sluzyc, nawet jesli byla czysta rytualnie, poki nie dokonala obmyc.
Tego dnia (w Jom Kipur) Najwyzszy Kohen zanurza sie 5 razy i obmywa (swe rece i stopy) 10 razy, za kazdym razem na swietym obszarze, na dachu Komnaty Parwy, tylko poza tym jednym.
(Parwa byl perskim magiem, ciekaw byl obrzadku swiatynnego,wykopal tunel pod Swiatynia, by dostac sie na Dziedziniec Kaplanow. W pozniejszym czasie ustawiono na tym miejscu domek, nazwany domkiem Parwy.)

4. Rozciagali lniane przescieradlo miedzy nim (Najwyzszym Kohenem) a ludem. Rozbieral sie, schodzil, zanurzal sie, wstepowal i osuszal sie. Przynosili mu zlote szaty, a on je zakladal. Wtedy obmywal swe rece i stopy. Przynosili mu dzienne ofiary. Wykonywal ciecie, a ktos inny dokanczal zarzynanie za niego. Otrzymywal krew i wylewal ja. Wchodzil do Swiatyni by spalic poranne kadzidlo i przygotowac lampy (menory). Skladal glowe i konczyny, ofiare pokarmowa chavitin i wino.

5. Poranne kadzidlo bylo skladane pomiedzy (wylaniem) krwi a (zlozeniem w ofierze) konczyn, zas po poludniu - pomiedzy zlozeniem w ofierze konczyn a uczta.
Jesli Najwyzszy Kohen byl stary lub wrazliwy, podgrzewano dla niego wode i wlewano do zimnej wody, co powinno uchronic go od przeziebienia.

6. Sprowadzali go do Komnaty Parwy, ktora byla na uswieconym obszarze. Rozciagali lniane przescieradlo pomiedzy nim a ludem. Myl swe rece i stopy i rozbieral sie. Rabbi Meir mowil: 'Rozbieral sie i (wtedy) myl swe rece i stopy.' Schodzil, zanurzal sie, wstepowal i osuszal sie. Przynosili mu biale szaty, ubieral sie i myl swe rece i stopy.

7. Rano przywdziewal len Peluzjanski, wart 12 maneh, a po poludniu len z Indii, wart 800 zuz; takie sa slowa Rabbiego Meira. Lecz medrcy mowia: rankiem przywdziewal len wart 18 maneh, a po poludniu wart 12 maneh, calosc warta 30 maneh. To pochodzilo ze skarbca publicznego. Jesli chcial dodac, mogl dolozyc z wlasnych pieniedzy.

8. Wtedy przychodzi do swego byka, a jego byk stal pomiedzy Przedsionkiem a Oltarzem, swoja glowa ku poludniowi, a pyskiem zwrocony na zachod. Najwyzszy Kohen staje od wschodu, twarza zwrocony na zachod, sklada obie dlonie na nim i wyznaje grzechy. Powinien powiedziec nastepujace (slowa):
'Blagam Cie, HaShem, postepowalem niegodziwie, grzeszylem rozmyslnie i grzszylem przez nieuwage (niedbaloscia) wobec Ciebie, ja i moj dom. blagam Cie, HaShem, wybacz teraz niegodziwosc, rozmyslne i nieumyslne grzechy, gdyz bylem niegodziwy, grzeszylem z premedytacja i nieumyslnie wobec Ciebie, ja i moj dom, jak zapisano w Torze twego slugi Moszego; 'Z uwagi na ten dzien on (kohen Ha-Gadol) bedzie pokutowac za ciebie.'
I odpowiadali po nim: Blogoslawiona chwala imienia Jego Krolestwa na wieki (BARUCH SZEM KEWOD MALCHUTO LEOLAM WAED).

9. Wtedy przechodzi on (Najwyzszy Kohen) do wschodniej czesci Dziedzinca, od polnocnej strony Oltarza, Zastepca najwyzszego Kohena po jego prawicy, a glowa rodziny ( z przypadajacej na ten dzien Strazy kaplanskiej) po jego lewicy.
Tu byly dwa kozly i pudelko z losami. Pierwotnie byly one w pudelku drewnianym, lecz ben Gamla wykonal zlote, ktore uzywali dla upamietnienia go (Midrasz uczy, ze zona ben Gamli 'zakupila' dla niego zaszczyt bycia najwyzszym Kaplanem za 3 garnce zlota, ktore pozniej uzyl on na ufundowanie zlotego pudelka do losowania...).

10. Ben Katin wykonal 12 spustow do kadzi, ktora uprzednio miala tylko dwa; wykonal takze urzadzenie do kadzi, tak ze woda nie stawala sie niezdatna pozostawiona w naczyniu przez noc. (Woda po obmyciach stawala sie uswiecona i nie powinna byc wylewana. Ale - jak wszystkie plyny w Swiatyni - pozostawiona na noc w naczyniu stawala sie niezdatna. Urzadzenie przelewalo wode do cysterny).
Krol Munbaz (albo syn/wnuk heroda z dynastii hasmonejskiej, albo raczej Monobazeus krol Adiabeny, ktorego matka Helena i brat Izatas konwertowali na Judaizm krotko przed zburzeniem Drugiej Swiatyni) ufundowal zlote raczki do wszystkich przyrzadow uzywanych na Jom Kipur.
Helena, jego matka, umiescila zloty swiecznik przy wejsciu do Swietego, a takze ufundowala zlota tablice, na ktorej wypisano paragrafy z Tory na temat podejrzanych o cudzolostwo. (Ten tekst z Bemidbar 5:11-31 wypisywal skryba na pergaminie, nastepnie zmywanym do naczynia z woda, ktora mieszano z pylem posadzki Swiatyni, calosc, zwana 'gorzka woda' podawano socie - zonie podejrzanej przez meza o zdrade malzenska - do wypicia, jako probe jej wiernosci. Wygrawerowany na zlotej tabliczce tekst bardzo ulatwial skrybie zajecie, nie musial bowiem rozwijac w tym celu Zwoju Tory...).
Nikanor - z jego bramami przydarzyly sie cuda, i uzyli ich aby go uhonorowac. (Nikanor przewozil z Aleksandrii w Egipcie 2 bramy miedziane do Swiatyni.Podczas burzy na morzu marynarze wyrzucili za burte jedna brame, a gdy chcieli wyrzucic druga, Nikanor polozyl sie na niej mowiac, ze jesli ja wyrzuca, to musza wrzucic do morza i jego. Wtedy sztorm ucichl. Gdy zawineli do portu okazalo sie, ze pierwsza brama byla pod statkiem. Obie bramy umieszczono w Swiatyni, a gdy wszystkie inne w pozniejszym czasie wymieniono na zlote, te dwie miedziane zostawiono na pamiatke cudu. Byly umieszczone we wschodniej stronie Swiatyni.)

11. A ci (sa wymieniani) dla zganienia:
Ci z rodziny Gamru - nie chcieli nauczyc jak robic Chleby Oblicza (opanowali metode pozwalajaca uniknac polamania Chlebow zsuwanych z patelni na Stol, ale nie chcieli jej ujawnic).
Ci z rodziny Awianas -nie zechcieli nauczyc (innych) jak wykonac kadzidlo (znali miejsce gdzie bylo ziolo nazywane Maale Aszan, powodujace, ze slup dymu wznosil sie pionowo gdy spalano kadzidlo).
Hugros, Lewici, znali specjalna metode muzyczna, lecz nie chcieli nauczyc (tego). (Polegalo to na specjalnym umieszczeniu kciuka pod jezykiem, przez co spiew brzmial szczegolnie milo).
Ben Kamcar nie chcial nauczyc sposobu pisania (potrafil on pisac 4 rozne litery jednoczesnie. Umieszczal w tym celu 4 piora pomiedzy 5 palcami reki. W ten sposob byl zdolny napisac jednoczesnie wszystkie 4 litery Tetragramatonu. Bylo to wazne, poniewaz podczas pisania Swietego Imienia nie powinno sie rozmawiac. Spsob jaki opanowal minimalizowal mozliwosc przekroczenia powyzszego zakazu. Ponadto Swiete Imie nie powinno nawet na mala chwile byc niekompletne, ten sposob pozwalal uniknac i tego... Niestety ben Kamcar nie podzieli sie swym sekretem z nikim...).
O tych pierwszych (z pkt-u 10) powiada sie: 'Wzmianka o Sprawiedliwych jest dla blogoslawienstwa'.
A o pozostalych powiada sie: 'A imiona nikczemnych beda zniszczone'.
(Wyglada jednak na to, ze zostaly w Misznie na trwale utrwalone...)

Miriam

ROZDZIAL IV

1. 'TARAF BAKAL'PI...'
Chwytal w pudelku do losowania i unosil 2 losy, jeden mial napis 'dla Boga', drugi 'dla Azazela'.
Zastepca Najwyzszego Kohena stal po jego prawicy, a glowa rodu (Strazy Kaplanskiej pelniacej w tym dniu sluzbe) stal po jego lewicy;
Jesli los 'dla Boga' byl w jego prawej rece, Zastepca mowil do niego: 'Moj panie, Najwyzszy Kohenie, podnies twa prawa reke!'
Jesli los 'dla Boga' byl w jego lewej rece, naczelnik rodu powiada mu: 'Moj panie, Najwyzszy Kohenie, podnies twa lewa reke!'
Kladl to nad dwa kozly i mowil: 'Dla Boga - ofiara za grzech!
Rabbi Jiszmael powiada: 'On nie mowil "ofiara za grzech", jedynie: "dla Boga!"
Po nim oni odpowiadali: 'Blogoslawione imie chwaly Jego Krolestwa na wieki'.

2. 'KASZAR LASZON SZEL ZEHORIJT BEROSZ...'
Wiazal pasmo czerwonej welny na glowie kozla, ktory byl wysylany (do Azazela) i stawal naprzeciwko jego miejsca przeznaczenia. I na kozle, ktory byl na zabicie (wiazal pasmo) wokol jego karku.
Wtedy przechodzi do swojego byka drugi raz i opiera obie rece na nim i wyznaje (grzechy).
Powinien powiedziec co nastepuje:
'Blagam Cie, Boze, postepowalem z niegodziwoscia, grzeszylem z wlasnej woli i grzeszylem nieumyslnie przed Toba, ja i moja rodzina, i dzieci Aharona, Twoj Swiety Lud. Blagam Cie, Boze, wybacz teraz niegodziwosc, grzech dobrowolny i grzech nieumyslny, gdyz postepowalem niesprawiedliwie, grzeszylem dobrowolnie i grzeszylem nieumyslnie przed Toba, ja i moja rodzina i dzieci Aharona, Twoj Swiety Lud, jak jest zapisane w Torze przez Twego sluge Moszego: 'W ten dzien on bedzie pokutowac za ciebie, by oczyscic cie przed Haszem; bedziesz oczyszczony z twych wszystkich grzechow'.
I odpowiadaja po nim: 'Blogoslawione imie chwaly Jego Krolestwa na wieki'.

3. 'SZECHATO, WEKIBEL BEMIZRAK ET DAMO...'
Zarzynal go (byka), pozyskiwal krew do naczynia i dawal komus, kto chcial mieszac (krew) na czwartym rzedzie kamiennego chodnika Swiatyni, tak ze nie powinna zakrzepnac.
Bral lopatke i wchodzil na szczyt Oltarza, odsuwal wegiel na jedna strone i druga, nabieral (unosil ze spalonych najglebszych warstw wegli), schodzil i zrzucal to na 4 rzad Dziedzinca.

4. 'BECHAL JOM HAJA CHOTEH...'
Kazdego dnia szuflowal wegle srebrna lopatka i usuwal do zlotej, lecz dzis kopal zlota lopata i w niej przenosil wegiel (wyczerpanemu postem Najwyzszemu Kohenowi ulatwialo to prace, unikal jednej czynnosci).
Kazdego dnia unosil (lopate z zawartoscia o objetosci) cztery kav (kav=objetosci 24 jajek) i oproznial (zawartosc) do jednej z trzech "kabbin", lecz dzis unosil 3 kav i to przenosil.
Rabbi Jos powiada: 'Kazdgo dnia kopal lopata 1 se'ah (=6 kav) i wsypywal do lopatki 3 kav, lecz dzis kopal lopatka 3 kav i w niej przenosil wegle'.
Codziennie (lopata) byla ciezka, lecz dzis byla lekka.
Codziennie jej raczka byla krotka, lecz dzis byla dluga.
Codziennie byla z zoltego zlota, lecz dzis - z czerwonego.
(To sa ) slowa Rabbiego Menachema:
Codziennie ofiarowal pol (maneh kadzidla) rano i pol (maneh) popoludniu, lecz dzis dodawal 2 zlozone dlonie (wypelnione kadzidlem).
Codziennie bylo ono doskonale, lecz dzis bylo najdoskonalsze z doskonalych.

5. 'BECHAL JOM KOHANIM OLIN...'
Codziennie koheni wchodzili na szczyt Oltarza wzdloz wschodniej strony podestu i schodzili wzdloz zachodniej, dzis Najwyzszy Kohen wchodzil srodkiem i schodzil posrodku.
Rabbi Jehuda powiada: 'Najwyzszy Kohen zawsze wchodzi i schodzi posrodku'.
Kazdego dnia Najwyzszy Kohen obmywa swe rece i swe stopy z kadzi, lecz dzis (woda) ze zlotego dzbanka.

6. 'BECHAL JOM HAJU SZAM ARBA...'
Kazdego dnia byly tu 4 stosy, lecz dzis (bylo tu) piec;
To sa slowa Rabbiego Meira.
Rabbi Jose powiada: 'Codziennie (byly tu) 3, lecz dzis 4.'
Rabbi Jehuda powiada: 'Codziennie 2. lecz dzis 3.

(Chodzi o stosy na szczycie Oltarza: 1 na spalanie codziennej ofiary od spolecznosci, drugi - stos wegli z ktorych brano rozzarzone wegle do spalenia codziennej ofiary kadzidla; 3 byl dla podtrzymania trwalego ognia jak nakazuje Wajikra 6:6
W 4-tym spalano konczyny i tluszcz ofiarowane w dniu poprzednim, a nie strawione dotad ogniem w glownym stosie.
W Jom Kipur dodawano piaty stos, by wziac z niego zar na spalenie kadzidla na Oltarzu Wewnetrznym.
Rabbi Jose twierdzil, ze nie ukladano 4-tego stosu, a Rabbi Jehuda - takze trzeciego.)

Miriam

ROZDZIAL V

1. 'HOCIJU LO ET HAKAF...'
Przynosili mu chochle i szufle, a on wybieral (kadzidlo) swymi zlozonymi dlonmi i umieszczal to w chochli; duzy (wysoki Najwyzszy Kohen) stosownie do swego rozmiaru, a maly (niski) ktos stosownie do swej miary - i to byla wymagana ilosc kadzidla.
Bral szufle w swa prawa reke, a chochle w lewa. Szedl przez Swiatynie az dotarl do przestrzeni pomiedzy dwiema Zaslonami, ktore rozdzielaly Swiete od Najswietszego, i pomiedzy nimi byl lokiec (odleglosci, okolo 45-65 cm).
Rabbi Jose powiada: 'Byla tu tylko 1 Zaslona, jak jest powiedziane - "I ta zaslona bedzie dla ciebie rozdzieleniem pomiedzy Swietym i Najswietszym" (Szemot 26:34)'
Zewnetrzna (Zaslona) byla podwieszona od strony poludniowej, a wewnetrzna od polnocnej.
Szedl pomiedzy nimi az dotarl na strone polnocna. Gdy osiagnal polnocna strone, zwracal swa twarz w kierunku poludniowym, szedl w lewo wzdluz Zaslony, az dotarl do Arki. Dotarlszy do Arki powinien polozyc szufle miedzy dwa bierwiona.
Formowal stos z kadzidla na plonacych weglach i cala komnata wypelniala sie dymem. Wychodzil cofajac sie w ten sposob jak wkroczyl, i zmawial krotka modlitwe w zewnetrznej komnacie, lecz nie przedluzal swej modlitwy, tak aby nie przerazic Zydow (oczekiwali z niepokojem jego pojawienia sie, obawiajac sie, czy nie umarl w miejscu Najswietszym).

2. Gdy Arka zostala zabrana, byla tam skala, od czasow wczesnych Prorokow, nazywano ja Szessija (=Ustanowienie, gdyz z tego miejsca zostal ustanowiony swiat). Byla wysoka na 3 palce ponad (poziom) gruntu i nad nia powinien umiescic (szufle).

3, Bral krew od tego, ktory ja wstrzasal.
Wracal na miejsce, ktore poprzednio osiagnal, stawal w miejscu, na ktorym stal i skrapial z niego 1 raz w gore i 7 razy w dol. Lecz nie celowal obu skrapian - w gore czy dol, raczej (robil) jak ktos, kto strzepuje (cos z palca).
A tak oto (Najwyzszy Kohen) powinien liczyc:
Jeden.
Jeden plus jeden.
Jeden plus dwa.
Jeden plus trzy.
Jeden plus cztery.
Jeden plus piec.
Jeden plus szesc.
Jeden plus siedem.
Wtedy opuszczal pomieszczenie i wkladal (naczynie) na zloty stojak, jaki byl w Swietym.

4. Wtedy przyprowadzali mu kozla. Zarzynal go i uzyskiwal krew do miednicy. Wchodzil na miejsce na ktorym byl (uprzednio), stawal w miejscu gdzie stal, i skrapial z tego raz w gore i 7 razy w dol, lecz nie celowal obu skrapian w gore czy w dol, raczej jak ktos, kto strzepuje.
I to jest, jak powinien liczyc:
1, 1+1, 1+2, 1+3, 1+4, 1+5, 1+6, 1+7
Wychodzil i odkladal (naczynie) na drugo stojak, jaki byl w Swietym.
Rabbi Jehuda powiada: Byl tam tylko 1 stojak.

Bral krew byka, a odstawial krew kozla.
Spryskiwal nia Zaslone od strony Arki po jej zewnetrznej stronie, raz w gore a 7 razy w dol, lecz nie celowal obu skrapian w gore czy w dol, raczej jak ktos kto strzepuje.
I tak powinien zliczac:
1, 1+1, 1+2, 1+3, 1+4, 1+5, 1+6, 1+7

Bral krew kozla, a odstawial krew byka, i spryskiwal nia Zaslone od strony Arki, na zewnatrz, raz w gore i 7 razy w dol, lecz nie celowal obu skrapian w gore czy dol, raczej (czynil) jak ktos, kto strzepuje (cos z palca). I zliczal podobnie.

Wlewal krew byka do krwi kozla. I przelewal z pelnego naczynia do pustego naczynia.

5. I powinien wyjsc do Oltarza jaki jest przed Bogiem - to oznacza pozlacany Oltarz w Swiatyni.
Zaczynal mazac (krwia) od dolu. Gdzie zaczynal? Od polnocno-wschodniego (naroznika) do polnocno-zachodniego (naroznika).
(Do) miejsca, z ktorego rozpoczal (pomazanie) na Zewnetrznym Oltarzu - to tez powinien zakonczyc na Wewnetrznym Oltarzu.
Rabbi Eliezer powiada: 'Zostawal na swym miejscu i namaszczal (krwia).
Na kazdy (rog) nakladal (krew) od tylu po szczyt, za wyjatkiem tego jednego, jaki byl na przodzie przed nim, na ktory nakladal od szczytu po spod.

6. Skrapial powierzchnie Oltarza 7 razy; a pozostalosc krwi powinien wylac na zachodnia podstawe Zewnetrznego Oltarza. Lecz dla tego (uswiecenia) Zewnetrznego Oltarza powinien wylac na podstawe poludniowa.
To i tamto mieszalo sie razem w kanale i wyplywalo w Doline Kydron.
Bylo to sprzedane ogrodnikom na nawoz, a kto nieuprawniony uzylby tego - poniesie odpowiedzialnosc.

7. Caly ceremonial Jom Kipur byl spisany w sekwencje (kolejno po sobie). Jesli przekroczylby jedna sluzbe przed inna, nie wykonal niczego, (na przyklad) jesli skropil krwia kozla przed skrapianiem krwia byka, musial powtornie skrapiac krwia kozla po (skropieniu) krwia byka.
A gdyby krew rozlala sie zanim zakonczyl stosowac ja wewnatrz, musial przyniesc inna krew i musial ponownie skrapiac wewnatrz od poczatku.
Tak samo (skrapia) w swiatyni i te same sa zastosowania do (skrapiania) Zlotego Oltarza, poniewaz kazde z niech jest oddzielnym zadoscuczynieniem.
Rabbi Elazar i Rabbi Szimon mowia: 'Od miejsca w ktorym przerwal, startuje ponownie.'

Miriam

ROZDZIAL VI

1. 'SZENEI SIREJI JOM HAKIPURIM...'
Dwa kozly na Jom Kipur - jest bardziej wskazane, aby byly podobnego koloru, wzrostu i ceny; i ich zakup (powinien nastapic) jednoczesnie.
Lecz nawet jesli nie sa podobne, sa zdatne.
Jesli kupil jednego dzis, a jednego nazajutrz, sa zdatne.
Jesli jeden z nich padl - (to) jesli umarl zanim (Kohen HaGadol) ciagnal losy, musi zakupic pare dla (pozostalego) drugiego;
Lecz jesli zmarl po ciagnieciu losow, musi przyprowadzic inna pare i ciagnac losy na nie ponownie. Jesli padl ten 'dla Boga' , (Najwyzszy Kohen) mowi: 'Niech ten na ktorego padl los 'Dla Boga' bedzie tym zastapiony; a jesli ten 'Dla Azazela' zmarl, (mowil): 'Niech ten na ktorego padl los 'Dla Azazela' bedzie tym zastapiony. Wtedy drugi koziol jest (zadrasniety) az stanie sie uszkodzony, kiedy to (jako niezdatny) moze byc sprzedany, a zysk uzyty na datki, aby ofiara za grzech spolecznosci nie byla pozostawiona na smierc.
Rabbi Jehuda powiada: 'Powinien byc porzucony by umarl.'
Rabbi Jehuda powiedzial tez: 'Jesli krew (kozla 'Dla Boga') wylala sie, wtedy ten wyznaczony na odeslanie ('Dla Azazela') jest porzucany, aby umarl. Jesli zas padl ten, ktory byl wysylany, krew (kozla 'Dla Boga') musi byc wylana.

2. (Wtedy) przychodzil do kozla (wyznaczonego) aby byl wyslany ('Dla Azazela') i skladal obie rece na nim i wyznawal (grzechy).
A to jest, co powinien rzec:
'Blagam Cie, HaSzem! Twoj narod, Rodzina Izraela, czynil niegodziwosc, grzeszyl umyslnie i grzeszyl nieumyslnie przed Toba. Modle sie w Twoje Imie. Przebacz teraz niegodziwosc, rozmyslne grzechy i nieumyslne grzechy Twemu ludowi, Rodzinie Izraela, gdyz czynili niegodziwosc, grzeszyli swiadomie i nierozmyslnie przed Toba, jak jest zapisane w Torze Twego slugi Moszego: "Bo w ten dzien bedzie dokonane przeblaganie dla was, zeby was oczyscic. Bedziecie oczyszczeni przed Bogiem ze wszystkich waszych grzechow' (Wajikra 16:30)
Koheni i ludzie, ktorzy stali na dziedzincu, slyszac Niewymawialne Imie wychodzace z ust Najwyzszego Kohena, klekali i unizali sie, padajac na ziemie na swe twarze, mowiac: 'BARUCH SZEM KEWOD MALCHUTO LEOLAM WAED' (Blogoslawione imie chwaly Jego Krolestwa na wieki).

3. Oddawal (kozla) temu, ktory odprowadzal go (na pustkowie dla Azazela). Kazdy nadaje sie do tego, lecz Najwyzszy Kohen ustanawial zadanie, i nie zezwalal Zydowi prowadzic go.
Rabbi Jose powiedzial: 'Raz zdarzylo sie, ze Arsela wiodl go, a on byl Izraelita'.

4. Wykonali podest (ze Swiatyni az do urwiska) dla (kozla) z powodu Babilonczykow ktorzy uzyli go ciagnac za wlosy (prowadzacego kozla) i mowiac mu: 'Wez i porzuc', 'Wez i porzuc!' (De facto chodzilo o Zydow z Aleksandrii, ktorzy przeniesli sie tam z Babilonii i byli przez Egipcjan przezywani 'Babilonczykami'... Napastowali prowadzacego kozla, zeby nie pozwolil zwierzeciu wrocic z grzechami spolecznosci do miasta.)
Niektorzy ze znamienitych mezow Jeruzalem towarzyszyli mu do pierwszej budki (poniewaz droga wiodla przez pustkowie pod palacym sloncem, ustawiono co jakis kawalek drogi stragany z jedzeniem i piciem. Prowadzacy kozla nieZyd nie byl obowiazany do postu w Jom Kipur, a wazne bylo, zeby nie zaslabl w drodze i doprowadzil swa misje do szczesliwego konca). Od Jerozolimy do przepasci byly budki (z zywnoscia i napojem). Odleglosc wynosila 90 riss, 7 i pol riss na kazda mil (mil - odleglosc trasy szabatowej, mozliwej do przejscia bez zbezczeszczenia Szabatu czy Swieta).

5. W kazdej budce mowili mu: 'Jest tu jedzenie, a tu jest picie', i towarzyszyli mu od tej budki do (nastepnej) budki, za wyjatkiem ostatniej z nich. Bo ostatnia eskorta nie powinna isc z nim do przepasci, lecz pozostac w oddali i obserwowac (stamtad) jego poczynania.

6. Co robil? Rozdzielal pasmo czerwonej welny; polowe zawiazywal na skale, a polowe pomiedzy dwa rogi, i spychal go (kozla) w dol.
Spadal w dol, a zanim osiagnal polowe drogi z gory, polamal noge o noge.
Wracal (ten, ktory odprowadzal kozla) i siadal w cieniu ostatniej budki, poki nie nastal zmrok.
A od kiedy jego odzienie stawalo sie skazone? Tak szybko - jak znalazl sie na zewnatrz murow Jeruzalem.
Rabbi Szimon powiada: 'Od czasu gdy zepchnal (kozla w dol) w przepasc.'

7. (Najwyzszy Kohen) przychodzil do byka i kozla, ktore byly spalane. Nacinal je i oddzielal ich uswiecone czesci. Skladal je na talerz i spalal na (Zewnetrznym) Oltarzu.
Skrecal (nogi byka i kozla) w splot i przenosil na miejsce spalania. A od kiedy ci (ludzie) skazali (swe) odzienie? Od kiedy szli na zewnatrz sciany Dziedzinca.
Rabbi Szimon powiada: 'Od chwili gdy ogien zajal wieksza czesc (konczyn).

8. Mowili (Najwyzszemu Kohenowi): 'Koziol osiagnal pustkowie'. A skad wiedzieli, ze dotarl na pustkowie? Ustawiali straze, i machali odzieza, i stad wiedzieli, ze koziol dotarl na pustkowie.
Rabbi Jehuda powiadal: 'Ale mieli wiarygodny sygnal: z Jerozolimy do miejsca urwiska bylo 3 mil, wedrowali 1 mil, wracali 1 mil, i opozniali 1 mil. Wtedy wiedzieli, ze koziol dotarl na pustkowie.
Rabbi Jiszmael powiada: 'Lecz czy nie mieli innego znaku? Pasmo czerwonej welny bylo zawiazane na szczycie wejscia do Swiatyni, i gdy koziol osiagnal pustkowie, pasmo bielalo, jak bylo powiedziane: '(Nawet) jesli ich grzech bedzie jak szkarlatna nic, stana sie biali jak snieg' (Jeszaja 1:18 )

Miriam

ROZDZIAL VII

1. 'BA LO COHEN GADOL LIKROT.'
Najwyzszy Kohen przystepowal do czytan. Jesli chcial, mogl czytac odziany w swe lniane szaty; a jesli nie, mogl czytac gdy ubral swa wlasna biala szate.
Szamesz Zgromadzenia bierze Zwoj Tory i podaje Kierujacemu Zgromadzeniem, ktory daje ja Zastepcy (Najwyzszego Kohena) a Zastepca daje ja Najwyzszemu Kohenowi.
Najwyzszy Kohen wstaje, zatwierdza (Zwoj) i czyta stojac. Czyta (z) Acharej Mot (Wajikra 16) i (czesc poczatkowa) 'Lecz w Namiocie' (Wajikra 23:26-32).
Nastepnie zwija Zwoj Tory, sklada ja na swa piers i mowi: 'Wiecej niz przeczytalem ci jest napisane tutaj'; i recytuje z serca (=pamieci, w tamtych czasach serca nie uwazano za siedlisko uczuc, lecz mysli i pamieci...) z Ksiegi Bemidbar poczatek 'W Namiocie' (Bemidbar 29:7-11).
(Czynil tak, poniewaz bylo zabronione wniesienie innego Zwoju Tory, jak i przewiniecie tekstu Wajikra az do Bemidbar. Zasadniczo nie akceptuje sie - za wyjatkiem Jom Kipur - publicznego recytowania Tory z pamieci).
Wtedy recytowal 8 Blogoslawienstw: po czytaniu Tory, Uswiecenie sluzby (RECE...), Dziekczynienie (MODIM...), na przebaczenie grzechow (MECHAL LAAWOTEJNU...), oddzielnie na Swiatynie, oddzielnie na Izrael, oddzielnie na Jerozolime, na Kohenow i na reszte modlitw.

2. (Ten), kto widzial czytajacego Najwyzszego Kohena, nie mogl widziec spalanych byka i kozla. A kto widzial spalanie byka i kozla, nie mogl widziec czytajacego Najwyzszego Kohena - nie dlatego, ze nie mozna, lecz z powodu duzego dystansu (pomiedzy tym), a obie ceremonie byly sprawowane w tym samym czasie.

3. Jesli czytal (Tore) w lnianych szatach, myl swe rece i stopy, rozbieral sie, schodzil (do mykwy) i zanurzal sie. Wychodzil i osuszal sie. Przynosili mu zlote szaty. Przywdziewal je i obmywal swe rece i stopy.
Wtedy szedl i uswiecal swego barana i barana ludu i 7 jagniat bez skazy, jednorocznych;
Taka jest opinia Rabbiego Eliezera.
Rabbi Akiwa powiada: 'One (7 jagniat) byly przyprowadzane z codzienna poranna ofiara, tak jak byk na ofiare spalana. Lecz koziol, ktory byl na zewnatrz (Dziedzinca, 'dla Azazela') byl przyprowadzany z codzienna ofiara popoludniowa.

4. Myl swe rece i stopy, rozbieral sie, schodzil (do mykwy) i zanurzal sie, wychodzil i osuszal sie. Przynosili mu biale (lniane) szaty; odziewal sie i myl swe rece i stopy.
Otwieral (Miejsce Najswietsze) aby wziac chochle i szufle. Myl swe rece i stopy, rozbieral sie, schodzil, zanurzal sie, wychodzil i osuszal sie.
Przynosili mu zlote szaty, ubieral sie, obmywal swe rece i stopy i otwieral (Swiete) aby spalic popoludniowe kadzidlo i zapalic lampy.
Wtedy obmywal swe rece i stopy i rozbieral sie.
Przynosili mu jego osobista odziez i ubieral sie. Wtedy towarzyszyli mu do jego domu, a on wystawial uczte dla przyjaciol z powodu bezpiecznego opuszczenia Swiatyni (nie wczesniej jak noca - po zakonczeniu Jom Kipur, lub nastepnego dnia. Gdyby zdarzylo sie, ze jakas czesc sluzby tego dnia wykonalby nieodpowiednio - jego zycie byloby zagrozone, jak ostrzega Wajikra 16:2-3).

5. Najwyzszy Kohen sluzy w Jom Kipur w 8 szatach, a zazwyczaj w czterech: tunice, spodniach, czapce i pasku. Dodatkowo do tych (szat) Najwyzszy Kohen (nosil) napiersnik, efod, suknie i zlota plytke. (Odziany) w tych (8 szat) uzgadnia (wyroki) Urim veTumim. Nie uzgadniano (w innych wypadkach), jak tylko dla (spraw) krola, Sadu (Bejt Din) czy jakichs publicznych potrzeb.

Miriam

ROZDZIAL VIII

1. 'JOM HAKIPURIM ASUR BEECHILA...'
W Jom Kipur sa zabronione:
- jedzenie
- picie
- mycie (ciala)
- namaszczanie (ciala olejkiem)
- przywdziewanie butow
- kontakty malzenskie.
Krol i panna mloda moga umyc swe twarze, a matka ktora wlasnie urodzila moze zalozyc buty; To sa slowa Rabbiego Eliezera.
Lecz Medrcy zabraniaja tego.

2. Kto zje cos o objetosci duzego daktyla - jak to i tego pestka - czy kto pije (w ilosci plynu wypelniajacego) jego oba policzki, jest winien (kary).
Wszelka zywnosc lacznej (objetosci) jak daktyl, i wszelkie napoje lacznej (objetosci) jak wypelnione (oba) policzki, ale pokarm i napoj nie (zlicza sie) lacznie.

3. Jesli ktos jadl i pil raz przez zapomnienie, jest winien (zlozyc) tylko 1 ofiare za grzech.
Jesli ktos jadl i pracowal (w Jom Kipur) jest winien 2 ofiar za grzech.
Jesli ktos jadl pokarm nie gotowy do konsumpcji lub pil napoj niegotowy do picia (np.) pil solanke, tluszcz solonej ryby, nie jest winien (ofiary za grzech).

4. Nie przysparzamy cierpien dzieciom w Jom Kipur, lecz cwiczymy je ( w roku poprzedzajacym) czy dwa lata wczesniej (zanim sa uznane za dorosle), tak ze powinny byc przyzwyczajone do (przestrzegania) Przykazan. (Zanim 13 letni chlopiec lub 12 letnia dziewczynka beda zobowiazani zachowac pelny post w Jom Kipur, przyzwyczajamy je do tego, zaczynajac od wieku 9 lat dla dziewczat i 10 dla chlopcow - najpierw zachowuja post przez kilka godzin, w nastepnym roku poszcza wieksza czesc nakazanego czasu, zeby - niejako probnie - w roku poprzedzajacym bar/bat micwa sprobowaly zachowac caly post...)

5. Jesli kobieta w ciazy czuje zapach (jedzenia czy picia i prosi o nie) - zywia ja az do nasycenia. Osobe chora zywia stosownie do porady eksperta, lecz jesli ekspert nie jest osiagalny, zywia ja zgodnie z wlasna opinia, poki nie powie 'wystarczy'.

6. (Jesli) ktos jest dotkniety (choroba) 'bulmos' - zywia go nawet zakazana zywnoscia, poki jego wzrok nie zostanie przywrocony. (Bulmos objawiala sie silnym zblednieciem i utrata widzenia. Stanowila zagrozenie zycia. Podawano nawet zywnosc niekoszerna, choc zalecano osobom opiekujacym sie chorym i znajacym stany w jakie zapada, zeby mialy pod reka zywnosc koszerna.)
(Jesli) ktos byl pogryziony przez wscieklego psa, nie moga zywic go jego zywym platkiem ucha (uwazano to za skuteczne remedium, ale stosowanie bylo sprzeczne z zakazem jedzenia czesci ciala zyjacego organizmu - z Przymierza z Noachem).
Lecz Rabbi Masya ben Charsz zezwalal na to.
Rabbi Masya ben Charsz mowil takze:
(Jesli) ktos ma chore gardlo, (moze) wkraplac lek w swe usta w Szabat, gdyz to moze byc zagrozenie zycia, a wszelkie mozliwe zagrozenie zycia znosi (ograniczenia) Szabatowe.

7. (Jesli) zawalil sie budynek na kogos (w Szabat i ) jest niepewne, czy on jest tu, czy nie, (albo) jest niepewne czy jest zywy, czy umarl, (albo) jest niepewne, czy jest on poganinem czy Zydem, musza odrzucic stos gruzu z jego powodu.
Jesli znajda go zywego, (musza) usunac (reszte gruzu) z jego powodu, lecz jesli jest martwy - zostawiaja go (tam, do zakonczenia Szabatu).

8. Ofiara za grzech i ofiara za wine w wypadku pewnosci grzechu - zapewnia zadoscuczynienie.
Smierc, czy Jom Kipur - zapewnia zadoscuczynienie w polaczeniu ze skrucha.
(Aczkolwiek wylacznie) skrucha zadoscczyni za lzejsze przekroczenia i pozytywnych i negatywnych Przykazan, lecz za ciezsze (grzechy), zawiesza (kare) do nadejscia Jom Kipur, ktory (dopiero) zapewnia zadoscuczynienie.

9. Ten, ktory mowi: 'Zgrzesze i bede pokutowac', 'zgrzesze i bede pokutowac' - oni (Niebianski Sad) nie wspieraja go w osiagnieciu skruchy.
Z powodu grzechu miedzy czlowiekiem a Bogiem Jom Kipur zapewnia zadoscuczynienie; ale grzechu pomiedzy czlowiekiem i jego bliznim Jom Kipur nie zmywa, poki (winowajca) nie ulagodzi swego (skrzywdzonego) blizniego.
Objasnil to Rabbi Elazar ben Azariah: 'Ze wszelkich twych grzechow przed Bogiem bedziesz oczyszczony (Wajikra 16:30) - za grzech pomiedzy czlowiekiem a Bogiem Jom Kipur zapewnia zadoscuczynienie; lecz za grzech miedzy czlowiekiem i jego bliznim Jom Kipur nie zapewnia zadoscuczynienia, az go nie ulagodzi (nie pojedna sie).
Rabbi Akiwa rzekl: 'Godnys pochwaly, o Izraelu! Przed Kim oczyszczasz sie? Kto oczyszcza ciebie? Twoj Ojciec w Niebiosach! Jak jest powiedziane: "I skropia cie czysta woda, i bedziesz oczyszczony" (Jechezkel 36:25), i On powiada tez: "Mykwa Izraela jest Hashem" (Jirmija 17:13). Wlasnie jak mykwa oczyszcza ze skazenia (rytualnego), tak Swiety Blogoslawiony oczyszcza Izraela.'

Miriam

Miszna, TRAKTAT JOMA 86a

WAGA SKRUCHY

Rabbi Chama, syn Rabbiego Chaniny rzekl: Wielka jest waznosc skruchy, gdyz przynosi uzdrowienie swiatu, jak jest powiedziane: 'Uzdrowie ich buntowniczosc, okaze szczodrze milosc' (Hoszea 14:5)
Rabbi Chama syn Rabbiego Chaniny pytal: (W pierwszej czesci wersu) napisano: 'Powroccie, wy buntownicze dzieci', ty, ktory byles uprzednio buntowniczy; podczas gdy (w drugiej czesci) jest napisane: 'Uzdrowie twa buntowniczosc'. (Odpowiedzial): Nie ma tu sprzecznosci - ta (pierwsza czesc) mowi (o skrusze) z milosci; tamta (druga o skrusze) z bojazni.

Raw Jehuda pytal: To jest napisane: 'Powroccie, wy zbuntowane dzieci, Ja ulecze wasza buntowniczosc' (Jirmija 3:22)
Lecz takze jest napisane: 'Gdyz Ja (Haszem) bylem twym Nauczycielem, i Ja wzialem cie, jednego z miasta i dwoch z rodziny' (Jirmija 3:14)
(Odpowiedzial): Tu nie ma sprzecznosci - Ten (pierwszy wers) mowi (o skrusze) z milosci czy leku; tamten (drugi wers), o skrusze przez cierpienie.

Rabbi Levi rzekl: Wielka jest waga skruchy, gdyz wznosi do Tronu Chwaly, jak jest to powiedziane: 'Wroc, o Izraelu, do Haszem, twego Boga' (Hoszea 14:2)

Rabbi Jochanan rzekl: wielka jest waga skruchy, gdyz uniewaznia zakazy z Tory, jak to jest powiedziane: 'Powiedzenie; Jesli czlowiek powinien odeslac swa zone, i ona odchodzi od niego i staje sie innego czlowieka (zona), czy moze on (kiedykolwiek) wrocic do niej znowu? Nie bedzie kraj wielce skazony (przez to)?
Lecz ty byles rozwiazly z licznym towarzystwem; mimo to wroc do Mnie' slowo Boga' (Jirmija 3:1)

Miriam

Rabbi Jonatan rzekl: 'Wielka jest waga skruchy, bo przynosi (ona) wybawienie, jak to jest powiedziane: "Wybawiciel przyjdzie na Syjon, i do tych z Jakuba, ktorzy zaluja za swiadomie popelniony grzech' (Jeszaja 59:20)
Jak to jest, ze 'Wybawiciel przyjdzie na Syjon'? Z powodu 'tych z Jakuba, ktorzy pokutuja za dobrowolne grzechy'.

Resz Lakisz rzekl: 'Wielka jest waga skruchy, albowiem z jej powodu grzechy popelnione z premedytacja sa liczone jak blad, jak to powiedziano: "Wroc, o Izraelu, do Haszem, twego Boga, gdyz potknales sie w twej niegodziwosci' (Hoszea 14:2)
'Niegodziwosc' jest premedytacja, a nadto nazywa ja 'upadkiem'. Lecz czy to tak (jest)? Czy nie rzekl Resz Lakisz, ze skrucha jest wielkiej wagi, gdyz grzechy czynione z premedytacja sa liczone jak zaslugi, jak to jest powiedziane: "Lecz kiedy lajdak odwraca sie od swej nikczemnosci i czyni sprawiedliwosc i dobroczynnosc, bedzie z tego powodu zyl'? (Jechezkel 33:19). Nie ma tu sprzecznosci. Te (pozniejsze wersy) mowia o skrusze z milosci; pierwsza (skrucha) - z bojazni.

Rabbi Szmuel bar Nachmani rzekl w imieniu Rabbiego Jonatana: Wielkiej wagi jest skrucha, gdyz przedluza lata czlowiecze, jak jest powiedziane: "Lecz gdy nikczemnik odwroci sie od swego lajdactwa (...) z tego powodu zyc bedzie" (Jechezkel 33:19).

Rabbi Jicchak rzekl: 'Na zachodzie (w Erec Izrael) powiedzieli w imieniu Rabbiego bar Mari: Przyjdz i patrz jak postawa (kogos) z ciala i krwi zmienia sie w sprawie Swietego Jedynego, Blogoslawiony On. W zachowaniu ciala i krwi (ludzkim), jesli ktos nienawidzi blizniego, to jest watpliwe, czy zdola ulagodzic go, czy nie. A nawet jesli moze byc ulagodzony, to jest watpliwe, czy uczynia to zwykle slowa.
Lecz ze Swietym Jedynym, Blogoslawiony On, (nawet) jesli czlowiek popelnil grzech w skrytosci, jest On ulagodzony zwyklymi slowami, jak to jest powiedziane: 'Wez ze soba slowa i wroc do Haszem' (Hozea 14:3).
Ponadto On nawet zalicza to dla niego, jak dobry postepek, jak to jest powiedziane: 'I wez to co jest dobre' (Hoszea 14:3).
Jeszcze wiecej, Pisma zaliczaja to dla niego jakby zlozyl w ofierze byka, jak to jest powiedziane: 'Pozwol twym wargom wynagrodzic za (ofiarowanie) bykow' (Hoszea 14:3)
Byc moze powiesz (to jest zwiazane) z wymaganymi bykami? Z tej przyczyny jest powiedziane to: 'Uzdrowie ich buntowniczosc, okaze milosc szczodrze' (Hoszea 14:5)
Nauczano: Rabbi Meir zwykl mawiac - 'Wielka ma wage skrucha, gdyz zalicza pokute pojedynczej osoby dla wybaczenia grzechow calego swiata, jak to jest powiedziane: 'Uzdrowie ich buntowniczosc, okaze milosc szczodrze, gdyz Moj gniew zostal odwrocony od niego '(Hoszea 14:5). Nie powiedziano: 'od nich', lecz 'od niego'.

NA TYM STUDIOWANIE MISZNY W JOM KIPUR KONCZY SIE

Miriam

Rano w Jom Kipur (sroda 26 wrzesnia 2012) odmawia sie Szachrit, z odpowiednimi dla tego Dnia wstawkami (sa zaznaczone w Sidurze)

Warto pamietac, ze w tym dniu po SZEMA IZRAEL slowa zazwyczaj zmawiane po cichu - odmawiamy GLOSNO

BARUCH SZEM KEWOD MALCHUTO LEOLAM WAED

W trakcie AMIDY (Szmone Esre), po Dziekczynieniu (MODIM) i Modlitwie o Pokoj (SIM SZALOM) odmawiamy WIDUJ (Krotsze ASZAMNU...i dluzsze AL CHET..., przytoczone powyzej. Pamietajmy ze zmawiajac Aszamnu uderzamy sie prawa piescia w lewa piers przy kazdym wymienionym grzechu, podczas gdy mowiac Al Chet, uderzamy sie w piers na powtarzane slowo SZECHATANU = Zgrzeszylismy)
Tego dnia powtorzymy WIDUJ wielokrotnie, warto wiec moze wydrukowac sobie slowa wyznania grzechow na kilku kartkach, zeby podczas nabozenstwa nie szukac nerwowo odpowiedniej kartki. Albo - moze wykonac sobie wydruk i zalaminowac w plastik, bedzie naprawde bardzo przydatny. Pamietajmy by przyniesc kartke we wtorek przed rozpoczeciem ceremonii, zostawic ja w miejscu zgromadzenia na srode, by nie zbeszczescic Swieta noszeniem, ktory to czyn jest wzbroniony tak jak i w kazdy Szabat...

Kontynuujemy Szmone Esre az do Ose HaSzalom Bimromaw... (UWAGA, w tym dniu nie mowimy Szalom, ale HaSzalom w tej znanej modlitwie. Jest w Sidurze, na zakonczenie Amidy (Szmone Esre).

Po powtorzeniu modlitw przez Kantora spiewamy Awinu Malkejnu, omowione juz poprzednio. I te modlitwe bedziemy zmawiac kilka razy podczas nabozenstwa, choc nie tak czesto, jak Widuj. (Gdy Jom Kipur wypada w Szabat, Awinu Malkejnu pomija sie. W tym roku jednak Jom Kipur NIE wypada w Szabat!)

Nastepnie odmowiony zostanie pelny KADDISZ, oraz trzykrotnie recytuje sie 13 ATRYBUTOW MILOSIERDZIA,
po czym z Aron HaKodesz wyjmowana jest Tora, ktorej zwoje zaniesione zostaja pomiedzy zgromadzonych. Nalezy dotknac przenoszonego Zwoju fredzlami cicit lub w braku Talesu - np. Machzorem, a nastepnie ucalowac.
DOPOKI ZWOJ TORY NIE WROCI DO ARKI - STOIMY.

13 Atrybutow Milosierdzia
ADONAI, ADONAI, EL RACHUM WE-CHANUN, ERECH APAIM , WERAW CHESED, WEEMET, NOCER CHESED LAALAFIM, NOSE AWON, WAFESZA, WECHATAA, WENAKEJ. (Szemot 34:6-7)
(Jestem) Bog Milosierny przed tym jak zgrzeszysz, i Bog milosierny po tym, jak zgrzeszysz i powrocisz. Wszechpotezny, Wspolczujacy i Laskawy, Cierpliwy, Bogaty w Dobroc i Prawde. Przechowujacy dobroc dla tysiecy (pokolen), wybaczajacy przewinienie i bunt, i wykroczenie).

Z Arki wyjmuje sie dwa Zwoje - pierwszy z glownym czytaniem i drugi - na Maftir. Pierwszy Zwoj wreczany jest Kantorowi, ktory - trzymajac Zwoj na prawym ramieniu intonuje - zwrocony twarza do zgromadzonych i wznoszac Zwoj - SZEMA.

(odmawia sie wspolnie z Kantorem)

SZEMA ISRAEL ADONAJ ELOHEJNU ADONAI ECHAD

Nastepnie Kantor, nadal unoszac Tore, odmawia glosno ze zgromadzonymi:
ECHAD (HU) ELOHEJNU, GADOL ADONEJNU, KADOSZ WENORA SZEMO
(Jeden jest nasz Bog, Wielki jest nasz Pan, Swiete i budzace trwoge jest Jego Imie).

Kantor odwraca sie do Arki, sklania sie (ciagle unoszac Tore) i recytuje:

GADLU LAADONAJ ITI UNEROMEMA SZEMO JACHDAW (Psalm 34:4)
(Oznajmiam wielkosc Boga ze mna, i wychwalajmy jego Imie zgodnie).

Nastepuje odczytanie Wajikra 16. W Jom Kipur jest 6 alijot (Alija znaczy doslownie 'wstepowanie', poniewaz wezwany do czytania wstepuje po kilku stopniach na bime. Dawniej czytal istotnie oleh - wezwany do czytania. Dzis ogranicza sie on do wypowiedzenia Blogoslawienstwa na czytanie Tory, po czym dotyka fredzlami cicit poczatku wersu i caluje. Po odspiewaniu przez Kantora czy Rabina tekstu, ponownie dotyka zakonczenia (czytania przypadajacego na niego) fredzlami i caluje je. Oraz zmawia blogoslawienstwo po czytaniu Tory. W opcji Judaizmu Konserwatywnego i Reformowanego do czytania wzywane sa kobiety i mezczyzni po bat/bar micwa. W ortodoksyjnej opcji - tylko mezczyzni. Jesli w zgomadzeniu jest obecny czlowiek z rodu Kohenow - ma pierwszenstwo wezwania do czytania, po nim potomek Lewitow, Rabin obecny wsrod zgromadzonych, takze ojciec nowo narodzonego dziecka, pan mlody. Jesli nie ma zadnej z tych osob, wezwany zostaje jako pierwszy najdostojniejszy czlonek kongregacji).

Po odczytaniu Wajikra 16 zwija sie pierwszy Zwoj Tory i odczytywany jest Maftir z drugiego Zwoju (Bemidbar 29:7-11), Haftare odczyta osoba wezwana do czytania Maftir.
Wczesniej jednak, po obu czytaniach, rozwiniety Zwoj unoszony jest wysoko, aby zgromadzeni ujrzeli go. Wszyscy patrzac na Zwoj Tory wyciagaja w jego kierunku prawe ramie z wyprostowanym najmniejszym palcem reki. Czyni sie tak na wspomnienie czasow, gdy nie uzywano jadu (specjalnej raczki do wskazywania czytanego tekstu), tylko celowo utrzymywanego dlugiego paznokcia najmniejszego palca (jako ze dotykanie Zwoju reka jest zabronione...)
W tym czasie spiewa sie;

WEZOT HATORA ASZER SAM MOSZE LIFNEJ ISRAEL AL PI ADONAJ BEJAD MOSZE
(Oto jest Tora, ktora Mosze polozyl przed synami Izraela. Na polecenie Adonaj, poprzez Moszego).

Po zwinieciu Tory ten, ktory byl wezwany do czytania Maftir odmawia Blogoslawienstwo na czytanie Haftary.
Czytany jest tekst Jeszaja 57:14-58:14 ( Prorok krytykuje w nim tych, ktorzy sadza, ze wystarczy post i regulki modlitewne, by zyskac Boze przebaczenie...). Po zakonczeniu oleh zmawia odpowiednie Blogoslawienstwo. Blogoslawienstwa na czytanie Tory i Haftary sa i w Sidurze, i w kazdym z tomow Tory Pardes Lauder.

Po odczytaniu - nastepuja modlitwy za zmarlych JIZKOR. (Sa w Sidurze)
WAZNE!!
CI, KTORYCH OBOJE RODZICE ZYJA opuszczaja na ten czas synagoge!! (wracaja na slowa Kantora: AW HARACHAMIM...)

Na zakonczenie serwisu Jizkor odmawia sie modlitwe za Rabina zajmujacego sie dana kongregacja (MI SZABERACH...). Po tej modlitwie wracaja do Synagogi ci, ktorzy szczesliwie ciesza sie zyciem swych rodzicow, po czym wszyscy razem zmawiaja:
AW HARACHAMAN...
i naprzemiennie z Kantorem : ASZREJI...
Modlitwy te znajdziemy w kazdym Sidurze.

Teraz Tora wraca do Arki.

Miriam

Musaf (Modlitwa Dodatkowa) jest w tym dniu wyjatkowo rozbudowany.
Na poczatku Kantor modli sie we wlasnej intencji i odmawia pol-Kadisz.

Nastepnie zmawiamy (po cichu!) AMIDE (Szmone Esre).
Jak zawsze na Amide, rozpoczynamy od 3 krokow w tyl, i - po malej chwili - postepujemy 3 do przodu. Symbolizuje to nasze odchodzenia i powroty do Boga.
Wykonujemy te czynnosc odmawiajac:

ADONAJ SFATAJ TIFTACH, UFI JAGID TEHILATECHA
(OTWORZ MOJE WARGI, PANIE, BY ME USTA GLOSILY TWA CHWALE).

PAMIETAJMY, ZE TYLKO W PIERWSZYM BLOGOSLAWIENSTWIE WYKONUJEMY - NA POCZATKU I NA KONCU POKLON... (wiele nieswiadomych osob usiluje wykonywac je takze pozniej).
Wymawiajac slowo 'BARUCH' uginamy kolana i jednoczesnie sklaniamy glowe, prostujemy sie na slowo 'ATA'.

Jesli jestesmy juz przy tym, jak poruszac sie w czasie modlitwy, moze warto przypomniec, ze w tej samej AMIDZIE bedzie modlitwa MODIM ANACHNU LACH..., gdzie wykonujemy gleboki sklon przy slowie 'Modim', a prostujemy sie dopiero wymawiajac slowo 'Adonaj'...
Mysle, ze kto jeszcze nie praktykowal tego, dobrze zrobi gdy otworzy Siddur i sprobuje pocwiczyc...

Do modlitw na MUSAF dolaczona jest AWODA - na temat sluzby w Swiatyni.

Po Modlitwie o Pokoj SIM SZALOM ponownie wyznajemy grzechy (Widuj - obie czesci, Aszamnu... i Al Chet...). Postepujemy podobnie jak omowiono powyzej.

Po tym wyznaniu grzechow nastepuje wspomnienie meczenskiej smierci Dziesieciu Medrcow Zydowskich, zwanych Sprawiedliwymi (Cadikim). Zdarzylo sie to podczas przesladowan rzymskich (ASARA HARUGEI MALCHUT).

ELE EZKERA WENAFSZI ALAI ESZFECHA,
KI WELAWUNU ZEJDIM KEUGAB'LI HAFUCHA,
KI WIMEJI HASAR LO ALETA ARUCHA,
LAASARAH HARUGEJI MELUCHA.

BELAMDO SEFER MIPI MESZULEJI AREMAT,
WEHEWIJN WEDIK'DEK BEDAT RESZUMAT,
UFATACH BIWELE HAMISZPATIM WECHASZAW MEZIMAT
WEGONEW ISZ UMECHARO WENIMCA BEJADO MOT JUMAT

(Bede pamietac tych ludzi (ktorzy zgineli dla uswiecnia Bozego Imienia),
i oczyszcze me serce, ktore jest wzruszone.
Obcy zniweczyli mnie, jakbym byl cienkim kawalkiem ciastka
gdy rzymski wladca panowal, nie bylo tam pomocy dla nikogo,
a z pewnoscia nie dla dziesieciu Cadikim, ktorych zamordowaly wladze.

Kiedy cesarz (Lulignus) studiowal Ksiege z ust (Sanchedrynu) ktory jest porownywany do (odzywczego) stosu (wybornej maki skladanej na Oltarzu w ofierze),
I probowal zrozumiec i analizowac Tore, jak byla spisana;
Otwarl ja (Tore) na: 'I to (tez) sa Prawa...' (Szemot, parasza Miszpatim 21:16) i uknul intryge (w tej materii):
'Jesli ktos porwie czlowieka i sprzeda go, a znajda go w jego wlasnosci, powinien byc niezawodnie skazany na smierc').

Poemat ten ma 13 podwojnych zwrotek, jak pierwsza powyzej, po kazdej odpowiadamy wspolnie:

CHATANU CURENU, S'LACH LANU JOCRENU
(Zgrzeszylismy, nasza Skalo; wybacz nam, Formujacy nas).

Poemat ten opowiada historie smierci Dziesieciu wybitnych Medrcow Judaizmu. Wspomniana w pierwszej strofie intryga cesarska zaowocowala przesladowaniami. Cesarz udawal, ze chodzi o 'ukaranie za... sprzedanie Josefa przez braci'. W istocie chodzilo o to, ze Medrcy nauczali Tory, czego Zydom wtedy zabroniono. Piekny literacki opis tego historycznego zdarzenia mozna przeczytac w Agadach Talmudycznych na stronach 277 - 288.
Nie zgineli oni w jednym czasie, lecz podczas rozleglych w czasie przesladowan. Jako pierwszego zameczono Rabbiego Szimona ben Gamliela, zwanego Nasi, byl Ksieciem zydowskim, ostatecznie zostal sciety. W tym samym dniu udreczony zostal Rabbi Jiszmael, ktory byl Najwyzszym Kohenem (to jemu Aniol Gabriel wyjawil, ze on i pozostali zgina dla uswiecenia Imienia Bozego. Za grzech synow Jakuba nikt do tego czasu nie odpokutowal, nie bylo dotad ludzi tak sprawiedliwych, jak wymagaly Niebiosa, by ta pokuta miala wage rowna czynowi...). Byl olsniewajacej pieknosci, corka cesarza poprosila o skore z jego twrzy, zdarto ja jeszcze z zywego...
Rabbi Akiwa byl trzecim zameczonym, rozrywano jego cialo zelaznymi bronami, wyzional ducha odmawiajac Szema, ze slowem: ECHAD.
Czwartego spalono zywcem - owinietego w Zwoj Tory - Rabbiego Chanina ben Teradion. Dla przedluzenia meki cialo oblozono namokla welna. Na stosie najwieksza troska skazanca bylo, ze plonie wraz z nim swieta Tora, jak mowia - widzial unoszace sie ku nieby litery Hebrajskie, w miare jak niszczal Zwoj. (Przypomina to Wam cos? Obrazy Marc'a Chagalla...ulatujace w Niebiosa litery... Scenariusz kazni zbrodniarze powielali przez stulecia, w iluz to miejscach Europy ploneli Zydzi wraz z swietymi Zwojami...) Kat zapytal go, widzac jak cierpi na stosie, czy wstawi sie za nim gdy osiagnie Niebiosa, aby i on byl zbawiony, jesli on teraz usunie mokra welne, zeby smierc nastapila szybciej. Rabbi zgodzil sie, kat zrobil co zaproponowal. Gdy Rabbi splonal, kat wskoczyl w ogien i zginal natychmiast... Mowia, ze to o nim powiada przyslowie "Jeden zdobywa zycie wieczne w jednej chwili, a drugi musi na nie pracowac dlugie lata".
Piaty byl Rabbi Jehuda ben Bawa gdy zginal, naliczono w jego ciele 300 ran po wloczniach...
Po nim zginal Rabbi Jehuda ben Dama, wloczony za koniem ulicami Rzymu, po smierci ponadto pocwiartowany. Powiadaja, ze szczatki zebral Prorok Eliasz i pochowal w grocie nad Tybrem, z ktorej przez 30 dni slychac bylo placz i zawodzenie. Uznano to za zlowrozbny dla Rzymu omen. Rzymianie chcieli, zeby cesarz zaprzestal kazni, w tym dzwieku z groty dopatrywali sie niepomyslnej wrozby dla calego cesarstwa. Ale wladca butnie oznajmil, ze nie odstapi, poki nie wytepi Zydowskiej Starszyzny, chocby cesarstwo mialo zginac...
Tak wiec pochwycono [b]Rabbiego Chucpita Meturgemana, byl on siodmym Meczennikiem. Ukamienowanego powieszono na szubienicy.
Kolejnym byl 95-cio letni starzec, Rabbi Chanina ben Chachinaj, znany z zachowywania surowych postow. Zabito go w piatkowy wieczor, w trakcie drogi na smierc odmawial Blogoslawienstwo na Uswiecenie Szabatu, umarl wymawiajac slowo "i uswiecil".
Dziewiecdziesiecioletni Rabbi Jeszewaw HaSofer zostal spalony na stosie. Zwany Pisarzem, byl przyjacielem Rabbiego Akiwy. Zagrozil cesarzowi, ze Bog pomsci smierc Sprawiedliwych.
Ostatnim z Dziesiatki byl stupiecioletni Rabbi Elizer ben Szamua byl on jednym z pieciu najlepszych uczniow Rabbiego Akiwy. Zadreczony zostal w Jom Kipur. Oddal ducha wymawiajac slowo "czystosc".

To po jego smierci Powiedzial Rabbi Jochanan:

" Biada narodom swiata. Nie ma dla nich odkupienia. Za zrabowana Zydom miedz - odbiore zloto (jak rzekl Prorok Izajasz w imieniu Boga). Za zelazo i drewno - miedz. Za kamienie - zelazo. Co zas moge odebrac za Rabbiego Akiwe i jego towarzyszy?

Prorok Joel daje w imieniu Boga odpowiedz: 'I POMSZCZE ICH KREW, KTOREJ DOTAD NIE POMSCILEM'.

Miriam

Po wysluchaniu poematu kolejny raz odmawiamy WIDUJ (Aszamnu i Al Chet).
Po czym kontynuuje sie Amide.

Jesli obecny jest potomek Kohenow - sklada Blogoslawienstwo Kaplanow; JEWARECHCHA (znane nam dobrze, gdyz co Szabat blogoslawimy tak nasze dzieci), a nastepnie prosby Jehi Racon Milfanejcha, z Imieniem Bozym, ktorego nie wymawia glosno, lecz tylko skupia uwage na podanych bez punktacji literach, tworzacych Imie.

Po odmowieniu powyzszego - cofamy sie o 3 kroki
i spiewamy OSE HASZALOM BIMROMAW (Sklaniamy sie w lewo)
HU JAASE SZALOM ALEJNU (sklaniamy sie w prawo)
WEAL KOL ISRAEL (sklaniamy sie w przod, uginajac zarazem kolana)
WEIMRU: AMEN.
(Ten, Ktory czyni TEN pokoj na wysokosciach,
Niech uczyni pokoj dla nas
I dla calego Izraela.
I powiedzmy: Amen.)

Na tym konczy sie serwis Musaf.
-------------------------------------------------------------------
Po wyjatkowo w tym dniu dlugim Musaf przystepujemy do modlitwy popoludniowej MINCHA, podczas ktorej odczytuje sie tekst z Tory: Wajikra 18, na temat zakazow zwiazanych z ludzka seksualnoscia.
Jako Haftare czyta sie Ksiege Jony, poniewaz historia ta uczy nas, jakie znaczenie ma skrucha. Niniwa i jej mieszkancy wraz z dobytkiem ocaleli,gdyz usluchali slow Proroka i podjeli pokute. To daje nadzieje i nam...

Na zakonczenie historii o Bozym Milosierdziu i o przebaczeniu, wspolnie wyglaszamy wersy z Micha 7:18-20 (znane nam juz z serwisu Taszlich z Rosz HaSzana). Jest to druga, dluzsza wersja Trzynastu Atrybutow Bozego Milosierdzia (Krotsza podal Mosze Rabenu, znane nam juz Adonaj, Adonaj, El-Rachum We-Chanun...)

MI EL KAMOCHA NOSE AWON WEOWER AL PESZA LISZERIT NACHALATO LO-HECHEZIK LAAD APO
KI CHAFEC CHESED HU.
JASZUW JERACHAMENU JICHBOSZ AWONOTEJNU WE-TASZLICH BIM'CULOT JAM KOL-CHATOTAM.
TITEN EMET LE-JAAKOW CHESED LE-AWRAHAM ASZER-NISZBATA LAAWOTEJNU MIMEJI KEDEM.

(Ktoz jest Bogiem, jak Ty, Ktory wybaczasz niegodziwosc i przeoczenie, i przekroczenie Resztki (Zydow) Twego dziedzictwa?
(On) nie trzyma na wiecznosc Swego gniewu, gdyz Pragnacym Dobroci jest ON. Bedzie znowu milosierny dla nas. Pohamuje nasza nieprawosc.
I TY wyrzucisz (=taszlich) w glebiny morskie wszystkie nasze grzechy. Obdarzysz prawda z powodu Jakuba, laskawoscia przez wzglad na Awrahama, jak przyrzekles naszym przodkom w dawnych dniach).

Dopiero teraz oleh odmawia blogoslawienstwo po czytaniu Haftary.

Zwoj Tory powraca do Arki i nastepuje Szmone Esre (Amida). Stoimy ze zlaczonymi stopami.
Postepujemy jak poprzednio (3 kroki wstecz, 3 kroki do przodu, pierwsze Blogoslawienstwo z poklonami na poczatku i koncu itd.).

W trakcie Amidy kolejny raz wyznamy grzechy (WIDUJ),
a po powtorzeniu Kantora - powtorzymy WIDUJ raz jeszcze.
Nastepnie - przy otwartej Arce spiewamy AWINU MALKEJNU.
Minche konczy odmowienie pelnego Kadiszu oraz modlitwa Ose Haszalom Bimromaw, podana powyzej.
-----------------------------------------------------------------------
Jak zwienczeniem Dziesieciu Strasznych Dni (Jamim Noraim), ktore zaczely sie w Rosz Haszana, jest Jom Kipur, tak ukoronowaniem Jom Kipur jest serwis NEILA
Z Hebrajskiego wyraz Neila znaczy tylez co ZAMKNIECIE. Bylo dyskutowane, czy chodzi o zamkniecie Bram Niebios, czy tez o wspomnienie obrzedu zamykania bram Swiatyni, przypadajace w tym momencie modlitw.
Neila odmawiana jest tylko raz w roku, w Jom Kipur. NALEZY ROZPOCZAC OSTATNIE BLAGANIA, GDY JESZCZE JEST SWIATLO DZIENNE.

NEILA to najswietszy moment w roku Zydowskim.
Jest to zarazem ostatnia chwila, gdy mozliwe jest jeszcze odwrocenie Bozej Sprawiedliwosci i wyproszenie Bozego Milosierdzia.

Na poczatek odmawia sie ASZREJ JOSZWEJ WEJTECHA I Psalm 145.
(SIDUR str. 393-396)

Na Uswiecenie odmowimy UWA LE CIJON (Wybawca przyjdzie na Syjon)
Jest w Sidurze na str. 505. Postepujemy jak w czasie Keduszy, wymawiajac slowa anielskie - unosimy sie na palcach. Slowa te podano wytluszczonym drukiem.

Odmawiajac raz jeszcze Szmone Esre, slowa jakimi w Rosz Haszana prosilismy Boga: 'zapisz nas' w Ksiedze Zycia, zmieniamy na 'zapieczetuj' pomyslny dla nas wyrok. Podobnie spiewajac Awinu Malkejnu zastosujemy ta zamiane.
jeszcze raz odmowimy WIDUJ (tym razem tylko ASZAMNU), takze Ose HaSzalom, oraz az 8 razy powtorzymy, przedzielane modlitwami Kantora: 13 Atrybutow Milosierdzia:
ADOANJ,ADONAJ, EL RACHUM WECHANUN...

Odmawia sie takze stosowne Selichot (Prosby), a na zakonczenie , po Modlitwie o Pokoj Sim Szalom i odspiewaniu Awinu Malkejnu - odmawiamy SZEMA ISRAEL oraz trzy razy GLOSNO BARUCH SZEM KEWOD MALCHUTO LEOLAM WAED.
Po czym jeszcze, siedem razy :
ADONAJ HU HA ELOCHIM
Naprawde, Pan jest Bogiem (1 Krl 18:39)

Ceremonia konczy sie dlugim przeciaglym dzwiekiem szofaru (TEKIJA), oznajmiajacym koniec postu i zamkniecie Bram.

Teraz zyczymy sobie:
LESZANA HABAA BIRUSZALAIM

I - jeszcze raz zaspiewamy Ose HaSzalom Bimromaw, po czym Arka zostanie zamknieta i ceremonie Neili zakonczone.
---------------------------------------------------------------------------
Po krotkim MAARIW odprawia sie ceremonie Hawdali.

UWAGA, W ROKU 2012 (5773) JOM KIPUR nie WYPADA W SZABAT, A WIEC BLOGOSLAWIENSTWO NA ZAPACH POWINNO BYC OPUSZCZONE!!Swiece hawdalowa nalezy odpalic od tej, ktora palila sie caly Jom Kipur.

Po ceremonii Hawdali odmawiamy:
ALEJNU (jest w Sidurze)
Kadisz Zalobnikow (jest w Sidurze)
Calosc konczymy odmowieniem Psalmu 27.

JEST W ZWYCZAJU NIE WYBIEGAC Z SYNAGOGI, LECZ POZOSTAC JESZCZE MALENKA CHWILE...

Po powrocie do domu - po calej dobie postu i wielogodzinnych modlitwach - oczyszczeni, z nadzieja, ze Bog nas wysluchal - zasiadamy z lekkim sercem do uroczystej kolacji.

JEST W ZWYCZAJU, ZE JESZCZE TEJ NOCY ROZPOCZYNAMY BUDOWE SUKKI, (np. przynoszac kilka niezbednych w tym celu przedmiotow...), tak aby konczac wypelnianie jednej micwy - zarazem rozpoczac wykonywanie nastepnej, w mysl zasady, ze 'NAGRODA ZA MICWE JEST - MICWA').
-------------------------------------------------------------------------

Zdaje sobie sprawe, ze dla osob stykajacych sie po raz pierwszy z problemem odprawienia modlitw, to sprawa bardzo skomplikowana, a tekst na pierwszy rzut oka wydac sie moze zawily. BARDZO PROSZE, NIE ZRAZAJCIE SIE, sprobujcie spokojnie usiasc, z dlugopisem, kawalkiem papieru, Sidurem i Tora. To wszystko tylko z pozoru wyglada na tak zagmatwane. W istocie jest proste. Najgorsze jest to, ze nie mamy oryginalnych Machzorow i musimy w ten sposob sprobowac zaradzic biedzie... Jak nie uda sie komus zrobic calosci, Bog - Ktory zna serca i mozliwosci ludzkie - poblogoslawi to, co zrobic sie uda. ON nigdy nie wymaga niemozliwego...